وریدهای واریسی رگهای بزرگ و تیره رنگی هستند که ظاهری پیچ خورده و برجسته دارند. این وریدها در اصل سیاهرگها یا وریدهای سطحی پا هستند که در اثر آسیب یا بیماری وریدی دچار آسیب و گشادی می شوند. واریس زمانی تشکیل می شود که دریچه های داخل وریدهای وریدهای پا آسیب دیده یا ضعیف می شوند، فرآیندی که اغلب با پیری طبیعی اتفاق می افتد. بین ۳۰٪ تا ۵۰٪ از بیماریهای واریس، به طور معمول در ساق پا تشکیل می شوند.
واریس بجز ظاهر بد و به هم ریخته‌ای که در پاها ایجاد می کند، می تواند مشکلات و بیماریهای مرتبط با سلامت را هم ایجاد نماید. دردهای مکرر و مداوم، خونریزی، تورم و احساس خستگی در پاها از این جمله هستند.
این مقاله در مورد رگهای واریسی، نحوه تشخیص و درمان آنها و عوارض واریس را توضیح می دهد.
علائم واریس
بیماری واریس، شکل یا علایم مشخص و یکسانی ندارد و می تواند طیف گسترده‌ای از علایم و نشانه ها را ایجاد نماید. جدای از این واریس معمولاً پیشرونده است و علایم بیماری می توانند در طول زمان تغییر پیدا کنند که معمولاً رو به افزایش است. با اینحال شایعترین علایم واریس عبارتند از:
- ظاهر آبی، ارغوانی یا صورتی یک یا چند رگ
- سیاهرگ (یا رگ) پیچ خورده یا برآمده در زیر پوست
- خارش یا بثورات در نزدیکی ورید آسیب دیده
- درد پاها
- نواحی کوچک کبودی سطحی و خونریزی در نزدیکی وریدها
- حساسیت یا ناراحتی در نزدیکی وریدها
به طور کلی، واریس در پاها ظاهر می شود اگرچه رگهای واریسی می توانند در سایر قسمت های بدن هم ایجاد شوند مانند عروق دست، شکم و حتی داخل روده. همورویید و واریکوسل بیضه از انواع واریسها هستند.
اگر رگهای واریسی را فشار دهید باید احساس نرمی داشته باشند. این رگها به راحتی با فشار بر روی خود می‌خوابند و بعد از برداشتن فشار دست، مجدداَ به حالت قبلی بر‌میگردند.
معمولاً وقتی روی آنها فشار می‌دهید آسیبی نمی‌بینند یا اندازه یا ظاهرشان تغییر نمی‌کند. دست زدن به آنها خطرناک و مضر نیست.
درد یکی از علایم واریس است ولی همه واریسها دردناک نیستند. درد لزوماً با اندازه ورید واریسی مرتبط نیست و حتی رگهای واریسی کوچک هم می توانند با دردهای اذیّت کننده همراه باشند.
رگهای واریسی انواع مختلفی دارند ولی به دو گروه اصلی وریدهای واریسی طنابی و وریدهای واریس عنکبوتی تقسیم می شوند. اگرچه بسیاری از بیماران همزمان هر دو نوع واریس را دارند ولی معمولاً تفاوتهایی بین این دو نوع واریس وجود دارد.
واریس طنابی با عروق برجسته و مارپیچ، اندازه بزرگتر و پیچ خورده همراه هستند ولی در مورد واریس عنکبوتی معمولاً عروق برجسته نیستند ولی در عوض با خطوط و عروق رنگی که بصورت خوشه‌ای در زیر پوست پخش هستند.
عوارض
واریس کمتر عارضه‌دار می شود و غیر معمول است که واریس باعث سایر مشکلات سلامتی شود. با این حال، هنگامی که عوارض ایجاد می شود، نیاز به مداخله پزشکی یا جراحی دارند. اگر درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی شود.
در صورت بروز علائم جسمی مرتبط با رگ های واریسی، دریافت مراقبت های پزشکی بسیار مهم است.
عوارضی که باید به آنها توجه کنید عبارتند از:
- هماتوم : ناحیه وسیعی از کبودی یا خونریزی در زیر پوست
- زخم : زخم باز که خوب نمی شود
- فلبیت: عفونت ورید
- ترومبوفلبیت: عفونت و لخته شدن خون در ورید
علائم این عوارض می تواند شامل تب، قرمزی، تورم، درد، حساسیت شدید یا گرما در نزدیکی ورید واریسی باشد. از آنجایی که وریدهای واریسی می توانند بر گردش خون شما تأثیر بگذارند، ممکن است احساس بی حسی، گزگز یا سوزش پا نیز داشته باشید.
رگ های واریسی می توانند به رنگ آبی، بنفش یا صورتی باشند. برآمدگی دارند و ممکن است حساس باشند. آنهایی که در بازوها و پاها هستند به ندرت باعث ایجاد عوارض می شوند، بنابراین در صورت بروز تب، قرمزی، تورم یا درد در ناحیه یا نزدیک ناحیه ورید واریسی، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
علت ایجاد واریس
واریس زمانی ایجاد می شود که دریچه های داخل رگ ها ضعیف یا آسیب ببینند.
دو نوع رگ خونی اصلی در بدن وجود دارد: شریان ها و سیاهرگ ها. هر کدام در حرکت اکسیژن و دی اکسید کربن به عنوان بخشی از فرآیند تنفس نقش دارند.
شریان‌ها خون غنی از اکسیژن را از قلب به بقیه بدن می‌برند، در حالی که سیاهرگها خون غنی از دی اکسید کربن را به قلب برمی‌گردانند. ضربان و پمپاژ قلب، خون را از طریق شریان ها به جلو هل می دهد. در زمان برگشت خون از نواحی پایین بدن و پاها، جاذبه زمین مانع برگشت موثر خون می شود که این مشکل با وجود دریچه‌های لانه کبوتری در ساهرگها، برطرف شده است. هنگامی که این دریچه ها به خوبی کار نمی کنند، خون به آرامی حرکت می کند یا حتی در اثر گرانش زمین در سیاهرگ ها جمع می شود. این همان چیزی است که باعث برآمدگی وریدهای واریسی می شود.
واریس در زنان بیشتر از مردان است. سایر عوامل خطر برای تشکیل و/یا بدتر شدن ورید واریسی عبارتند از:
- سن بالاتر
- بارداری
- چاقی
- سابقه خانوادگی واریس
- ایستادن طولانی مدّت
- یبوست مزمن
- سابقه ترومبوز ورید عمقی (DVT)
بسیاری از این عوامل خطر رایج را می توان با تغییر سبک زندگی مدیریت کرد. برخلاف آنچه ممکن است شنیده باشید، روی هم انداختن پاها باعث واریس نمی شود.
تشخیص واریس
به طور کلی، واریس بر اساس شکل ظاهری آنها تشخیص داده می شود.
معاینه بالینی
فرآیند تشخیص شامل معاینه فیزیکی خواهد بود. پزشک رگهای شما و ناحیه اطراف آنها را بررسی می‌کند تا تأیید کند که رگهای واریسی هستند یا نه؟ و اینکه آیا علائم عوارض (مانند تورم، گرمی یا قرمزی) وجود دارند یا خیر؟.
اگر زخم پوستی دارید، ممکن است یک زخم مربوط به ورید واریسی شما یا یک بیماری دیگر باشد. یک ناحیه بزرگ از تورم، یا یک لکه آبی یا قرمز زیر پوست، می تواند نشانه هماتوم باشد.
پزشک شما همچنین نبض شما را در نزدیکی رگ های واریسی بررسی می کند تا تشخیص دهد که آیا مشکل جریان خون دارید یا خیر. آنها ممکن است برای شناسایی هر گونه بی نظمی بر روی رگ های واریسی فشار وارد کنند و از شما بپرسند که آیا این فشار فیزیکی باعث درد یا ناراحتی می شود یا خیر.
تست‌های تشخیصی
پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای کمک به تشخیص تجویز کند.
ممکن است سونوگرافی و داپلر درخواست شود. این تست در واقع دو نوع کاربرد دارد: یکی برای ارزیابی جریان خون و دیگری برای شناسایی مناطق مسدود شده یا جریان خون به شدت تغییر یافته.
معمولاً واریس با انجام سونوگرافی تشخیص داده می شود و تست دیگری لازم نیست. ندرتاً احتمال دارد در جریان بررسی‌ها به انجام سی‌تی‌اسکن، MRI یا حتی آنژیوگرافی احتیاج پیدا شود.
سایر تشخیص‌ها
مشکلات پزشکی زیر می تواند شبیه رگ های واریسی باشد. بسته به عوامل خطر و سابقه پزشکی شما، ممکن است نیاز به ارزیابی داشته باشید تا مشخص شود آیا هر یک از این شرایط را داشته باشید یا خیر.
ترومبوز ورید عمقی (DVT)
لخته خون در ورید می‌تواند در همان مکان‌هایی تشکیل شود که رگهای واریسی تمایل دارند ایجاد شوند - ساق پا، بالای ساق یا بازو. DVT ممکن است باعث تورم بدون درد شود، اما می تواند یک خطر برای سلامتی باشد زیرا لخته خون می تواند به ریه ها برود و باعث آمبولی ریه (PE ) شود.
DVT را می توان با سونوگرافی عروقی تشخیص داد. آنها معمولاً نیاز به درمان دارند، اغلب با داروهای رقیق کننده خون.
نوروپاتی محیطی
آسیب عصبی می تواند بر اعصاب انگشتان پا، پاها یا انگشتان دست (یعنی اعصاب محیطی) تأثیر بگذارد. این موضوع ممکن است باعث درد، احساس سوزش یا از دست دادن حس در نواحی آسیب دیده شود.
نوروپاتی محیطی و وریدهای واریسی دردناک را می توان بر اساس معاینه فیزیکی تشخیص داد. وریدهای واریسی تغییری در حسی که نوروپاتی محیطی ایجاد می کند ایجاد نمی کند.
نوروپاتی محیطی همچنین ممکن است منجر به عفونت ها و زخم هایی شود که بهبود نمی یابند. این مسائل را می توان در ابتدا با یک ورید واریسی عفونی یا دردناک اشتباه گرفت. اگر هر دو بیماری را دارید، ممکن است تشخیص اینکه کدام یک از آنها باعث این علائم می شود دشوار باشد.
در صورت نیاز، آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی عروقی یا معاینات تشخیصی عصبی مانند الکترومیوگرافی (EMG) یا مطالعات هدایت عصبی می‌توانند شدت هر بیماری را شناسایی کنند.
نارسایی عروقی
با گذشت زمان، ماهیچه‌های رگهای شما می‌توانند ضعیف شوند و در نتیجه خون به آهستگی و با سرعت کم به قلب باز می‌گردد. این حالت معمولاً یک وضعیت خطرناک نیست، اما می تواند باعث تورم دست ها و پاها شود. واریس یکی از علائم نارسایی عروقی است.
نارسایی عروقی ممکن است شبیه به وریدهای واریسی به نظر برسد، اما تفاوت های ظریفی وجود دارد:
- به طور معمول، فقط تعداد کمی از سیاهرگها واریس هستند، در حالی که نارسایی عروقی معمولاً تمام یا بیشتر وریدهای پا را درگیر می‌کند.
- نارسایی عروقی باعث نمی شود که سیاهرگ ها مانند رگ های واریسی برجسته (مشاهده) شوند.
معاینه فیزیکی و سونوگرافی عروقی ناحیه آسیب دیده ممکن است این دو حالت را متمایز کند.
نارسایی احتقانی قلب
نارسایی احتقانی قلب (CHF) اغلب منجر به تورم پا و ران می شود که با بالا بردن اندام یا با استراحت بهبود می یابد. رگ های شما ممکن است برجسته شوند و تورم ناشی از نارسایی قلب را می توان با تورم رگ های واریسی اشتباه گرفت.
با این حال، نارسایی مزمن قلب همچنین می تواند باعث خستگی و تنگی نفس شود که مشخصه رگ های واریسی نیست.
آزمایش‌های قلب، مانند نوار قلب (EKG) یا اکوی قلب ، می‌توانند نارسایی قلبی را شناسایی کنند.
دیدگاه خود را بنویسید