براساس گزارش مركز مبارزه با بيماريهاى آمريكا (CDC)، مصرف نيكوتين و سيگار بزرگترين عامل قابل پيش گيرى مرگ و مير در سطح جهان است و سيگار به تنهايى مهم ترين عامل خطر بيماري هاى قلبى و عروقى است. طبق آخرين مطالعات آمارى يك مورد از هر پنج مورد مرگ ومير در دنيا ناشى از سيگار است و جالب است كه ده درصد اين مرگ ومير در افرادى است كه اصطلاحا سيگاري هاى دست دوم ناميده مي شوند. اينها در عمر خود سيگار مصرف نكرده اند و فقط از دود افراد سيگارى مانند افراد خانواده يا دوستان و همكاران استشمام كرده اند. علاوه از مرگ ومير،  استشمام مستقيم و غيرمستقيم نيكوتين سيگار و دخانيات ريسك فاكتور اصلى براى بيماري هايى هم چون سكته قلبى، سكته مغزى، بيماري هاى مزمن انسدادى ريه (شامل آمفيزم و برونشيت مزمن) و سرطان (به ويژه سرطان ريه، سرطان حنجره، سرطان مثانه و سرطان پانكراس) است. مصرف مزمن سيگار مى تواند منجر به بيمارى هاى عروق محيطى و پرفشارى خون شود. سيگار كشيدن موجب فرسايش مغز مى شود و بر حافظه، يادگيرى و منطق افراد تأثير منفى دارد و سبب كاهش قابليت هاى شناختى فرد مى شود. پژوهش ها نشان مى دهند كه احتمال سيگار كشيدن در افراد با بيمارى روان پزشكى سه برابر بيشتر از افراد سالم است؛ اين موضوع نشان مى دهد كه سيگار احتمالا در ابتلا به اختلالات روانى نيز نقش دارد.

 ترک سیگار

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانى (WHO) ، مصرف سيگار هر سال موجب مرگ ٦ ميليون نفر مى شود كه از مجموع مرگ بدليل ايدز، سل، تصادفات رانندگى و خودكشى ها است. جالب است كه يك ميليون نفر از اين افراد، سيگارى هاى دست دوم هستند.

 افراد سیگاری حداقل ده سال نسبت به افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند، انتظار عمر کمتری دارند. در مقایسه با افراد غیر سیگاری خطر پیدایش انسداد عروق قلبی و سکته مغزی در افراد سیگاری ۲ تا ۴ برابر است. حدود نیمی از مرگ ومیر ناشی از سیگار بدلیل عوارض قلبی و بویژه سکته قلبی روی می دهد. نکته جالب در مورد سیگاری های دست دوم است که در آن ها، خطر عوارض قلبی ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش پیدا می کند. این افراد علی رغم این که خودشان سیگاری نیستند، حتی با استنشاق محدود دود سیگار دیگران، در معرض خطرات حاد قلبی مانند سکته قلبی و آریتمی های قلبی هستند.

متاسفانه در سال‌های گذشته علی رغم شناختن خطرات مصرف سیگار و دخانیات کاهش محسوسی در میزان مصرف آن ها ایجاد نشده است. در عوض میزان مصرف سیگار در سنین ۱۸ تا ۲۴ سالگی رو به افزایش است و هم چنین آمار مصرف سیگار در خانم ها به نسبت آقایان در حال افزایش است. بر اساس این تغییر الگوی مصرف سیگار سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که در قرن ۲۱ ، قریب یک میلیارد نفر در اثر عوارض ناشی از سیگار فوت خواهند کرد.

با وجود پیشرفت های متعدد علمی و افزایش توانایی در تشخیص و کنترل بیماری ها، مصرف سیگار و عوارض ناشی از آن هم چنان در سال های آینده جزو مشکلات مهم بهداشتی جوامع خواهند بود. لذا آشنایی با عوارض این عامل خطر و راه های قطع آن و کاهش عوارض ناشی از آن جزو برنامه های مهم بهداشتی فرد و جامعه هستند.