نام های تجاری: Fortamet , Glumetza , Riomet
کلاس دارویی : Biguanides
کلاس ATC: A10BA02
VA کلاس: HS502
نام شیمیایی: 1,1-Dimethylbiguanide monohydrochloride
فرمول مولکولی: C 4 H 11 N 5 • HCl
موارد استفاده متفورمین
متفورمین دارویی است که به آسانی در دسترس است و بجز برخی عوارض نادر تقریباً عارضه مهمی از این دارو گزارش نشده است. به همین دلیل و به دلیل هزینه کم متفورمین در مقایسه با سایر داروهای دیابت، این دارو مقبولیت بسیار زیادی در بین بیماران دیابتی و حتی افراد غیر دیابتی دارد.
در این نوشته بصورت خلاصه در مورد اندیکاسیونها و موارد توصیه شده برای مصرف متفورمین صحبت خواهیم کرد.
دیابت نوع دو
متفورمین در اصل یک داروی ضدّ دیابت است و به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش برای مدیریت دیابت نوع ۲ استفاده می شود .
دستورالعمل‌های فعلی برای درمان دیابت نوع ۲ معمولاً متفورمین را به‌عنوان درمان خط اول علاوه بر اصلاح شیوه زندگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که اخیراً شروع شده یا هیپرگلیسمی خفیف دارند، به دلیل ایمنی و اثربخشی کاملاً ثابت آن توصیه می‌کنند.
اثر بهتر بر هموگلوبین گلیکوزیله [هموگلوبین A 1c ؛ HbA 1c ]، کمک به کاهش وزن و کاهش مرگ و میر قلبی عروقی مزایای بالقوه متفورمین در مقایسه با سولفونیل اوره ها مانند گلی‌بنکلامید است. در مقایسه با انسولین هم متفورمین دارای حداقل خطر هیپوگلیسمی ، اثرات مطلوب تر بر لیپیدهای سرم، کاهش هیپرانسولینمی و کاهش وزن یا عدم افزایش وزن است.
در بیماران با موارد منع مصرف متفورمین یا عدم تحمل (مثلاً خطر اسیدوز لاکتیک، عدم تحمل دستگاه گوارش) یا در بیماران منتخب دیگر، برخی از متخصصان پیشنهاد می کنند که درمان اولیه با دارویی از دسته دیگری از داروهای ضد دیابت (مانند آگونیست گیرنده GLP-1، SGLT2) ، مهارکننده DPP-4، سولفونیل اوره یا تیازولیدین دیون‌ها شروع شود.
ممکن است نیاز به شروع درمان با ۲ دارو (مثلاً متفورمین به همراه یک داروی دیگر) در بیماران با HbA 1c اولیه بالا (> 7.5٪ یا ≥1.5٪ بالاتر از هدف) باشد. در چنین بیمارانی که دچار عدم تحمل متفورمین هستند، برخی از متخصصان شروع درمان با ۲ دارو از کلاس های دیگر داروهای ضد دیابت با مکانیسم های اثر مکمل را پیشنهاد می کنند.
شروع زودهنگام درمان ترکیبی برای درمان دیابت نوع ۲ را حتی می توان زودتر هم در نظر گرفت تا با احتمال کمتر شکست درمان مواجه شده و سریعتر به اهداف قند‌خون برسید.
برای بیمارانی که کنترل قند‌خون کافی در تک درمانی با متفورمین ندارند، بیماری‌های همراه بیمار (مانند بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک [ASCVD]، بیماری کلیوی ثابت شده، نارسایی قلبی)، خطر هیپوگلیسمی، تأثیر بر وزن، هزینه، خطر عوارض جانبی و ترجیحات بیمار را در هنگام انتخاب داروی دوم باید در نظر داشت.
تزریق زودهنگام انسولین برای هیپرگلیسمی شدید ( مثلاً گلوکز خون ≥۳۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا HbA 1c > ۹ تا ۱۰ درصد) توصیه می شود، به خصوص اگر با تظاهرات کاتابولیک (مانند کاهش وزن، هیپرتری گلیسیریدمی ، کتوز) یا علائم هیپرگلیسمی همراه باشد.
کارشناسان توصیه می کنند که بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که بیماری قلبی و عروقی ایجاد کرده اند (یا در معرض خطر بالایی برای ابتلا به آن هستند)، بیماری کلیوی ایجاد شده یا نارسایی قلبی دارند، آگونیست گیرنده GLP-1 یا مهارکننده SGLT2 با مزایای ثابت شده بیماری قلبی عروقی را دریافت کنند. در بیماران مبتلا به این بیماری های همراه، درمان با آگونیست گیرنده GLP-1 یا مهارکننده SGLT2 را می توان مستقل از HbA 1c و سطح قند خون بیمار در نظر گرفت، برای اینکه این ترکیبات دارویی اثرات خوبی بر سلامت قلب و عروق دارند.
در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری کلیوی، علاوه بر درمان با متفورمین یا در افرادی که متفورمین در آنها قابل استفاده نیست، آگونیست گیرنده GLP-1 یا مهارکننده SGLT2 را می توان از ابتدا شروع کرد برای این که نشان داده شده است که این داروها خطر پیشرفت نارسایی کلیه، حوادث قلبی عروقی یا هر دو را کاهش می دهد.
در بیمارانی که بدون بیماری قلبی و عروقی ثابت هستند یا شاخص‌های خطر بالای بیماری قلبی و عروقی، نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه را ندارند و تک‌درمانی با متفورمین دریافت می‌کنند، تصمیم در مورد افزودن سایر داروهای ضد دیابت بر اجتناب از عوارض جانبی، هزینه و عوامل فردی بیمار است.
متفورمین برای درمان دیابت نوع ۱ یا کتواسیدوز دیابتی توصیه نمی شود.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
متفورمین در درمان ناهنجاری های متابولیکی و تولید مثلی مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده شده است .
متفورمین و کاهش وزن
در یک مطالعه کوچک ۲۴ هفته ای در سال ۱۹۹۸، افراد مبتلا به دیابت که تحت درمان با متفورمین قرار گرفتند تا ۸ کیلوگرم کاهش وزن را به دلیل کاهش دریافت کالری تجربه کردند. در یک کارآزمایی بسیار بزرگتر روی بیش از ۴۰۰۰ نفر مبتلا به دیابت نوع ۲، مشخص شد که مصرف متفورمین با کاهش وزن ۲.۴ کیلوگرمی در یک دوره چهار ساله مرتبط است.
چند راه وجود دارد که متفورمین ممکن است بر وزن تأثیر بگذارد. یکی این است که دارو می تواند اشتهای شما را کاهش دهد. این به این دلیل است که متفورمین حساسیت بدن به هورمون هایی مانند انسولین و لپتین را افزایش می دهد. لپتین مسئول این است که به بدن شما بگوید چه زمانی سیر است و باید غذا خوردن را متوقف کند، بنابراین افزایش حساسیت به این هورمون می تواند باعث شود کمتر احساس گرسنگی کنید.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که متفورمین ممکن است ترشح هورمون GLP-1 را افزایش دهد، که اشتها را سرکوب می کند و می تواند باعث کاهش وزن شود. در واقع، یک داروی آگونیست گیرنده GLP-1 که به طور خاص این هورمون، سماگلوتاید ( Wegovy ) را هدف قرار می دهد، در حال حاضر برای درمان چاقی و همچنین دیابت نوع ۲ مورد تایید FDA است.
متفورمین همچنین ممکن است با کاهش میزان چربی احشایی در کبد و بافت عضلانی باعث کاهش وزن شود. چربی احشایی در حفره شکمی که شامل چندین اندام داخلی از جمله کبد، معده و روده است، ذخیره می شود. همچنین می تواند در عضلات از جمله عضله قلب ایجاد شود. چربی احشایی خطرناک تر از چربی زیر جلدی در نظر گرفته می شود زیرا با افزایش خطر ابتلا به بیماری های مختلف مانند بیماری قلبی مرتبط است.
ترکیب با سایر داروها
متفورمین ممکن است در ترکیب با یک آگونیست پپتید-1 (GLP-1) شبه گلوکاگون، یک مهارکننده هم انتقال دهنده سدیم-گلوکز-2 (SGLT2)، یک مهارکننده دی پپتیدیل پپتیداز-4 (DPP-4)، یک عامل ضد دیابت تیازولیدین دیون، یک سولفونیل اوره یا یک مگلیتینید (رپاگلینید، ناتگلینید) برای مدیریت دیابت نوع ۲ در بیمارانی که در تک درمانی با متفورمین یا هر یک از این داروها به کنترل قند خون کافی دست نمی یابند.
ممکن است همراه با انسولین برای بهبود کنترل قند خون و/یا کاهش دوز مورد نیاز انسولین استفاده شود.
به صورت تجاری در ترکیب ثابت با گلیبورید یا گلیپیزید برای استفاده به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ موجود است. در صورتی که بیمار کنترل قند خون ناکافی را با درمان ترکیبی ثابت متفورمین/گلیبورید داشته باشد، ممکن است یک عامل ضد دیابت تیازولیدین دیون اضافه کند.
به صورت تجاری در ترکیب ثابت با پیوگلیتازون برای استفاده به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که کنترل قند خون ناکافی با پیوگلیتازون یا متفورمین تک‌تراپی دارند یا در افرادی که قبلاً پیوگلیتازون و متفورمین را به طور همزمان به عنوان اجزای جداگانه دریافت می‌کنند، موجود است.
به صورت تجاری در ترکیب ثابت با مهارکننده های DPP-4 آلوگلیپتین، لیناگلیپتین، ساکساگلیپتین، یا سیتاگلیپتین برای استفاده به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش زمانی که درمان با هر دو جزء دارو مناسب است، موجود است.
به صورت تجاری در ترکیبات ثابت با مهارکننده های SGLT2 کاناگلیفلوزین، داپاگلیفلوزین، امپاگلیفلوزین، یا ارتوگلیفلوزین برای استفاده زمانی که درمان با هر دو جزء دارو مناسب است، موجود است.
دیدگاه خود را بنویسید