ورید صافن بزرگ که از قسمت بالا و داخل پا، به سمت طرفین داخلی ساق پا می‌رود، طولانی‌ترین سیاهرگ بدن است. این سیاهرگ از انگشتان پا شروع شده و سپس در قسمت داخلی ساق پا به سمت بالا حرکت کرده و نهایتاً در ناحیه کشاله ران به ورید عمقی فمورال لگن تخلیه می شود.
وظیفه اصلی ورید صافن بزرگ تخلیه خون بدون اکسیژن از پا و همچنین قسمت های سطحی ساق و زانو (نزدیکتر به سطح) است. این خون تیره و کثیف به قلب و ریه ها بازگردانده می شود، جایی که اکسیژن و مواد مغذی برای تحویل به بقیه بدن بازیابی می شوند.
از آنجایی که ورید صافن بزرگ نزدیک به سطح پوست است، گاهی از آن برای نمونه گیری خون برای آزمایش استفاده می شود. بخش هایی از این ورید ممکن است برای استفاده در جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) برای بیماری قلبی برداشت شود.
ورید صافن بزرگ می تواند تحت تأثیر ترومبوفلبیت (لخته شدن خون) قرار گیرد یا به واریس تبدیل شود (که در آن خون در ورید جمع می شود).
آناتومی رگ
ساختار
مانند تمام عروق وریدی، دیواره ورید صافن بزرگ از سه لایه تشکیل شده است :
- Tunica intima : داخلی ترین لایه از اپیتلیوم، لایه نازکی از سلول ها و سایر بافت های همبند تشکیل شده است تا یک پوشش محافظ را تشکیل دهد.
- تونیکا مدیا : این یک لایه ماهیچه‌ای صاف و میانی است که بر فشار خون، جریان خون و قطر کلی تأثیر می‌گذارد.
- Tunica Extrena : این لایه بیرونی از الیاف الاستیک و کلاژنی تشکیل شده است. برای حمایت به فیبرهای بافت ها و ماهیچه های اطراف متصل می شود.
قابل ذکر است، از آنجایی که این سیاهرگ وظیفه دارد خون را به قلب بازگرداند، دریچه‌های وریدی متعددی دارد که از برگشت و پس زدن خون جلوگیری می‌کند. سلامت این دریچه‌های لانه کبوتری به ویژه برای اطمینان از اینکه خون به وریدهای عمیق‌تر بدن باز نمی‌گردد، مهم هستند.
محل رگ
مسیر ورید صافن بزرگ از نوک انگشتان پا تا کشاله ران است. این ورید یک ورید سطحی است، به این معنی که در زیر پوست حرکت می کند. مسیر آن را می توان به سه بخش تقسیم کرد:
- در پا ، ورید صافن بزرگ از ورید حاشیه‌ای داخلی بیرون می‌آید که در محل تلاقی ورید پشتی انگشت شست پا (که از نظر بالینی هالوکس نامیده می‌شود) و قوس وریدی پشتی بالای پا ایجاد می‌شود. در امتداد بخشی از ساق پا به نام محفظه سافنوس جریان دارد.
- در طول مسیر رو به بالا ، ابتدا به سمت داخلی (در امتداد سمت داخلی) و سپس در جلوی استخوان ساق پا ، یکی از دو استخوان اصلی ساق پا، حرکت می کند. در اطراف زانو، ورید صافن بزرگ در پشت اپی کندیل داخلی استخوان ران -بیرون زدگی در سمت داخلی ساق - قرار دارد. همانطور که از ران بالا می رود، در سمت داخلی باقی می ماند.
- مثلث فمورال ، در بالای ران و لگن، سیاهرگ صافن بزرگ از طریق سوراخی به نام دهانه صافن به عمق رفته و وارد ورید فمورال عمقی می شود. در اینجا - در محل اتصال صافنوفمورال - است که ورید صافن به سیاهرگ فمورال ختم می شود. یک دریچه در این نقطه وجود دارد و ساختارهای سطحی (سطحی) بیشتری را از رگه های عمیق تر جدا می کند.
تغییرات در بین افراد
رگ صافن بزرگ مانند بسیاری از عروق بدن، در بین همه افراد یکسان نیست و تغییراتی در آناتومی ورید صافن بزرگ، ممکن است رخ دهد. در واقع تفاوت های زیادی وجود دارد که ممکن است رخ دهد، و مسیر و شکل رگ می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
این تغییرات ممکن است منجر به مشکلات عملکردی یا مسائل دیگر شوند و به سه نوع کلی تقسیم می شوند:
- هیپوپلازی سگمنتال : بخش ها یا بخش هایی از ورید صافن بزرگ ممکن است توسعه نیافته (هیپوپلاستیک) یا به طور کامل (آپلاستیک) در بدو تولد وجود نداشته باشد. این معمولاً در داخل و اطراف زانو دیده می شود، اگرچه می تواند در بالا یا پایین آن رخ دهد.
- ورید(های) جانبی : وریدهای ثانویه و کوچکتر می توانند ورید صافن بزرگ را در هر بخشی از مسیر آن همراهی کنند. این شاخه شاخه شدن به خودی خود مشکل ساز نیست، اگرچه احتمال واریس شدن رگ ها را افزایش می دهد.
- دوبل شدن : یک مورد بسیار نادر که در حدود ۱درصد مواقع اتفاق می افتد، تکثیر ورید صافن بزرگ است که اغلب با ایجاد یک ورید جانبی و موازی همراه است. هر دو رگ به یک اندازه هستند. این حالت تا حد زیادی یک وضعیت بی ضرر است، اگرچه می تواند منجر به ایجاد رگ های واریسی نیز شود.
عملکرد رگ
وظیفه اصلی ورید صافن بزرگ انتقال خون بدون اکسیژن از سطوح و وریدهای عمیق تر اندام تحتانی به قلب است. در طول دوره آن، وریدهای اصلی و فرعی درگیر این کار هستند، از جمله:
- ورید حاشیه ای میانی به شکل گیری منشا سیاهرگ صافن بزرگ کمک می کند و خون را از کف پا تخلیه می کند.
- ورید صافن کوچک سطوح جانبی بالای پا، مچ پا و قسمت‌هایی از ساق پا را تخلیه می‌کند.
- وریدهای تیبیال - که یک ورید قدامی و یک ورید خلفی وجود دارد - از پا، مچ پا و ساق پا تخلیه می‌شوند، قبل از اینکه ورید پوپلیتئال در پشت زانو را تشکیل دهند.
- وریدهای ران شامل وریدهای صافنوس جانبی، پوستی قدامی فمور، اپی گاستر سطحی، ایلیاک سیرکومفلکس سطحی و وریدهای پودندال خارجی سطحی، خون را از بافت‌های سطحی و عمیق‌تر ساق و ران جمع‌آوری می‌کنند.
اهمیت بالینی
ورید صافن بزرگ کاربردهای بالینی دارد. این رگ به دلیل موقعیت نزدیک به سطح پوست، دسترسی آسان برای نمونه گیری خون را فراهم می کند. این امر به همراه اندازه آن، این سیاهرگ را به کاندیدای مناسبی برای برداشت برای استفاده در جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) تبدیل می کند. در جریان عمل بای پس عروق کرونر از این رگ بعنوان رگهای پیوندی قلب استفاده می شود.
بیماریهای رگ
مانند تمام قسمت‌های سیستم گردش خون، سیاهرگ صافن بزرگ می‌تواند بیمار شود یا تحت تأثیر شرایط دیگر قرار گیرد. با توجه به اندازه و نقش مهم آن، این موارد می تواند منجر به مسائل مهمی شود. از جمله:
- وریدهای واریسی : وقتی سیاهرگ‌ها نتوانند به درستی خون را به قلب برسانند، ممکن است به لمس و حساسیت حساس شوند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که دریچه‌های ورید صافن بزرگ به درستی کار نمی‌کنند، که می‌تواند در نتیجه بارداری، بیماری مزمن قلبی، ژنتیک، چاقی یا ایستادن مکرر و طولانی‌مدت باشد.
- ترومبوفلبیت : این لخته شدن ورید صافن بزرگ می تواند با التهاب همراه باشد که بر گردش خون تاثیر می گذارد و منجر به تورم، قرمزی و درد در نواحی آسیب دیده می شود. این حالت می تواند به دلیل سرطان لوزالمعده، بی حرکت بودن برای مدت طولانی و ضربه یا تصادف رخ دهد.
مراقبت از ورید صافن
مراقبت از شرایط مربوط به ورید صافن بزرگ می تواند به معنای هر چیزی باشد، از ایجاد تغییرات در سبک زندگی و درمان بیماریهای زمینه ای گرفته تا جراحی.
مواردی که می توانید به سلامت ورید صافن کمک نمایید:
- تنظیم سبک زندگی : به خصوص در مورد واریس، ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، ورزش یا سایر عادات (مانند ترک سیگار) می تواند به بهبود گردش خون و بهبود علائم کمک کند.
- جوراب های فشاری : هر دو رگ های واریسی و ترومبوفلبیت ممکن است با پوشیدن جوراب های واریس و بالا نگه داشتن پاها کمک شوند.
- داروهای تجویز شده: برای ترومبوفلبیت، ممکن است برای شما مسکن، داروهای ضد التهاب یا حتی رقیق‌کننده‌های خون مانند کومادین (وارفارین) تجویز شود. Vasculera (diosmiplex) یک داروی خوراکی است که برای واریس تایید شده است.
- ابلیشن حرارتی : همچنین به عنوان سوزاندن درون وریدی شناخته می شود، وریدهای واریسی را می توان با استفاده از این روش درمان کرد. از طریق کاتتر، گرما به مناطق مشکل دار منتقل می شود و رگ های آسیب دیده را می بندد.
- اسکلروتراپی : این رویکرد درمانی مبتنی بر تزریق یک محلول دارویی خاص به وریدهای مشکل ساز است که باعث تورم و تبدیل آنها به بافت اسکار می شود. این درمان به نوبه خود به اصلاح مشکلات گردش خون کمک می کند و باعث ناپدید شدن تغییر شکل می شود.
- جراحی : اگرچه به ندرت استفاده می شود، اما برداشتن وریدهای مشکل دار با جراحی می تواند موارد دشوار رگ های واریسی را نیز درمان کند. این کار امروزه بصورت عمل باز یا با اندوسکوپی قابل انجام است.
دیدگاه خود را بنویسید