احساس ناراحتی و درد در قفسه سینه همواره نگران کننده است و افراد نگران این هستند که آیا این درد مهم است یا نه؟ و اینکه آیا باید به پزشک مراجعه کنند یا خیر؟
برای اینکه متوجه بشویم درد قفسه سینه جدی و مهم است ، علاوه از خود درد برخی مشخصات و ویژگی های دیگر هم هستند که باید مد نظر قرار بگیرند. این مشخصات عبارتند از:
- محل درد
- شدت درد
- علایم همراه با درد قفسه سینه
- سن و جنسیت فردی که درد قلبی دارد
- داشتن سابقه بیماریهای قلبی مانند سابقه بالون و استنت و عمل جراحی قلب و عروق
- داشتن عوامل مهم خطرساز برای بیماریهای قلبی مانند دیابت، چربی خون بالا، استعمال سیگار و دخانیات
- و داشتن سابقه خانوادگی قوی برای بیماریهای قلبی و عروقی مهم.
محل درد سینه
درد ناشی از بیماریهای مهم قلب و عروق بیشتر از همه در ناحیه جلو و وسط قفسه سینه ایجاد میشود و بسته به نوع بیماری قلبی میتواند به سمت چپ قفسه سینه ، گردن ، پشت قفسه سینه و حتی دست چپ منتشر شود. با اینحال درد قلبی میتواند در صورت و فک تحتانی تا بالای شکم و اطراف ناف هم شروع شود. البته این مدل دردها که بیشتر مربوط به انسداد عروق قلبی یا اصطلاحا "بیماریهای ایسکمیک قلبی " هستند ، میتوانند هم در حین فعالیت بدنی و ورزش شروع شوند که در اینصورت با استراحت بهتر خواهند شد و یا اینکه بصورت ناگهانی در حال استراحت ایجاد گردند.
از نظر آناتومی و محل قرارگرفتن اعضای بدن ، اصولا ناراحتی های گوارشی که بیشتر از همه مربوط به زخم معده یا زخم دوازدهه و همچنین بیماریهای کبد و کیسه صفرا می باشند ، بصورت درد در ناحیه بالای شکم که اصطلاحا ناحیه اپی گاستر (Epigastre) نامیده میشود ، تظاهر میکنند ولی باید مواظب بود که برخی از حملات مهم قلبی و سکته قلبی هم می توانند در این محل درد ایجاد کنند. لذا اگر کسی درد شکمی دارد که در بررسی های گوارشی بیماری خاصی تشخیص داده نشده است ، توجه به بیماریهای قلبی ضروری است.
به غیر از سکته قلبی و انسداد عروقی قلب بیماریهای مهم دیگری هم هستند که خود را بصورت درد سینه نشان میدهند مانند پارگی ناگهانی دیواره شریان آئورت (دایسکشن آئورت Aortic Dissection)، آمبولی ریوی (Pulmonary Thrombo-embolism)، عفونتهای بافت ریه (Pneumonia) و التهاب عضله قلبی ( Myocarditis) یا پرده های اطراف قلب ( Pericarditis). بیماری هر کدام از این اعضای داخل قفسه سینه تظاهرات و درد مخصوص به خود را دارد و عموما در محل بیماری و عضو مبتلا خود را نشان میدهند.
پس هم درد مربوط به بیماریهای قلبی می تواند در مناطقی دور از قلب تظاهر بکند و هم با توجه به اعضا و بافتهای دیگری که در اطراف قلب و داخل قفسه سینه وجود دارند ، بیماری آنها خود را بصورت درد قلبی نشان دهد. توجه به نکات دیگر ، شرح حال کامل و معاینه قلبی است که نشان میدهد درد فرد مبتلا مربوط به کدام عضو است. در این بین شاید برای تشخیص بهتر استفاده از روشهای کمکی مانند نوار قلب ، عکس قفسه سینه ، تست ورزش و بقیه تستهای تشخیصی هم مفید باشند.
کیفیت درد سینه
درد قلبی بیشتر بصورت سوزشی و احساس سنگینی شدید بر روی قفسه سینه است تا درد تیز و گذرا. این درد معمولا پایدار بوده و با تنفس و تغییر پوزیشن و حالات فرد برطرف نمیشود. اکثر بیماران که دچار سکته قلبی میشوند درد شدیدی در ناحیه پشت جناق سینه را ذکر میکنند و از صفاتی همانند داغ شدن ، احساس مچاله شدن ، سوختن و سنگینی قفسه سینه استفاده میکنند. البته کیفیت درد سینه بسته به افراد مختلف متفاوت است و نوع درد می تواند از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت باشد ولی در هر حالتی و با هر کیفیتی درد شدید قفسه سینه بویژه در جلوی قفسه سینه ، بسیار مهم بوده و فرد مبتلا باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته و یا به اورژانس و درمانگاه نزدیک خود مراجعه نماید.
شاید بتوان گفت که شدیدترین درد قفسه سینه مربوط به پاره شدن ناگهانی دیواره شریان آئورت است. این بیماری اکثرا در افرادی که بیماری فشارخون کنترل نشده دارند و همچنین در افراد با بیماری های مختلف مادرزادی و اکتسابی ، بروز میکند. درد مربوط به این بیماری بصورت ناگهانی شروع میشود و در بیشتر موارد در بالای قفسه سینه ، ناحیه گردن و پشت قفسه سینه بروز میکند البته انواع خاصی از این بیماری بصورت دردهای شکمی شدید تظاهر پیدا میکند.
احساس درد در قفسه سینه بویژه در سمت چپ قفسه سینه بصورت دردهای نقطه ای و تیر کشنده که تنها چند ثانیه طول میکشند و یا با لمس موقعیت درد ، تشدید پیدامیکنند عموما دردهای خوش خیمی هستند که نگرانی زیادی نباید ایجاد کنند. البته در مورد این نوع از درد سینه هم حتما بایستی با در نظر گرفتن شرح حال ، معاینه بالینی قلب و عروق و اگر لازم بود بعد از تستهای تشخیصی کمکی ، از سلامت قلب مطمئن شد.
علایم همراه با درد سینه
وجود هر یک از علایم ونشانه های زیر در همراهی با درد سینه مهم بوده و احتیاج به توجه ویژه دارد. این علایم عبارتند از:
تنگی نفس غیر طبیعی
تعریق بویژه عرق سرد
تهوع و استفراغ
احساس ضعف و بیحالی
احساس سرگیجه
سنکوپ و کاهش هوشیاری
اختلال در صحبت کردن
درد شکم و درد پاها
اگرچه بروز هر کدام از این علایم به تنهایی هم مهم بوده و احتیاج به بررسی دارد ولی اگر درد قلبی و درد قفسه سینه با هرکدام از این موارد همراه بود ، لازم است بلافاصله با اورژانس تماس گرفته شود.
داشتن سابقه بیماری قلبی
معمولا بعد از عمل قلب ، چه بصورت اینترونشن با بالون و استنت و چه بعد از عمل جراحی قلب باز ، تا مدت کوتاهی احساس دردهای غیراختصاصی و اندک وجود دارد که با دردهای قبل از عمل کاملا متفاوت است و بعد از چند ماه هم از بین میروند. اگر فردی که سابقه بیماری قلبی دارد و قبلا عمل قلبی انجام داده و یا استنت قلبی دارد ، دچار درد قفسه سینه گردد این درد اهمیت زیادی نسبت به افراد بدون سابقه بیماری قلبی دارد و این بیماران حتما باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
داشتن عوامل خطر قلبی
تا 80 درصد افرادی که دچار حمله حاد قلبی میشوند حداقل یکی از عوامل مهم خطر قلبی را دارند. این عوامل عبارتند از:
دیابت قندی
فشارخون بالا
چربی خون بالا
مصرف سیگار
سابقه فامیلی مهم
جنس مذکر
و سن بالا.
البته عوامل متعدد دیگری هم شناخته شده اند که از اهمیت کمتری نسبت به عوامل یاد شده برخوردارند.
اگر کسی که استعداد بیماری قلبی دارد دچار درد قلبی و درد قفسه سینه شود ، طبیعتا باید حساسیت بیشتری در مورد مراجعه به پزشک و بررسی های بیشتر داشته باشد. در این بیماران حتی دردهای غیراختصاصی و خفیف قلبی هم مهم قلمداد میشود و باید بررسی های تکمیلی انجام گردد.
در پایان مجددا یادآوری این نکته مهم است که مهمترین و شایعترین علامت وجود بیماریهای قلبی و عروقی ، وجود درد سینه است. لذا ضروری است در صورت پیدایش آن در اولین فرصت و با بررسی های بیشتر از سلامت قلب خود مطمئن گردیم.
دکتر امیر فرهنگی
متخصص قلب و عروق
کلینیک قلب من
دیدگاه خود را بنویسید