آنژین ناپایدار چیست؟

آنژین ناپایدار ، نوعی از حمله حاد کرونری قلب است که بصورت درد سینه ناگهانی در اثر بسته شدن عروق کرونر قلب ایجاد می شود. برخلاف آنژین پایدار درد سینه آنژین ناپایدار در زمان استراحت ایجاد می شود ، مدت زمان طولانی تری باقی می ماند ، با استراحت و درمان دارویی از بین نمی رود و شروع آن به فعالیتهای فیزیکی یا استرس های روحی ارتباطی ندارد.

آنژین (که به آن آنژین صدری هم گفته می شود) ، به علایمی گفته می شود که در اثر ایسکمیو نرسیدن خون به قسمتی از عضله قلبی بوجود می آید. شایعترین علت نرسیدن خون به عضلات قلب ، تنگی عروق کرونری قلب است. درد قلب و درد قفسه سینه مهمترین جزء آنژین است ولی علایم دیگری هم در کنار آن می تواند بوجود آید.

دو نوع آنژین وجود دارد: آنژین پایدار و آنژین ناپایدار. در آنژین پایدار علایم قلبی در اثر میزان مشخصی از کار و فعالیت بدنی ایجاد می شود و در نوشته دیگری در مورد آن صحبت کرده ایم. در این نوشته در مورد علل و علایم آنژین ناپایدار قلبی خواهیم نوشت.

علایم آنژین ناپایدار

مهمترین قسمت آنژین ، احساس سنگینی و فشار در قفسه سینه است. این ناراحتی که گاها مانند مچاله شدن یا احساس گرما هم بیان می شود در وسط قفسه سینه و پشت استخوان جناغ سینه ایجاد می شود و برخلاف دردهای مربوط به دیواره قفسه سینه که به صورت نقطه ای و محدود به یک محل مشخصی از قفسه سینه هستند ، ناراحتی مربوط به آنژین قلب حالت پراکنده و منتشر دارد. بعد از شروع ناراحتی در قفسه سینه درد می تواند به فک ، شانه و دست چپ ، ناحیه بالای شکم و گاها پشت قفسه سینه هم انتشار پیدا کند. در برخی از بیماران ندرتا درد وسط قفسه سینه با شدت کمتری احساس شده و برعکس انتشار درد به گردن یا دست چپ با شدت بیشتری احساس میشود. ندرتا بیمارانی هم هستند که تنها علامت آنژین آنها درد دست چپ ، شانه چپ یا ناحیه گردن است.

علایم آنژین ناپایدار برخلاف نوع پایدار آن عبارتند از:

--ایجاد درد سینه در زمان استراحت یا خواب

--ایجاد درد سینه با فعالیت بدنی کم و کارهای روتین روزانه

--در بیمارانی که از قبل علایم آنژین پایدار دارند هرگونه تغییری در شدت ، مدت و کیفیت درد سینه را آنژین ناپایدار می گویند.

--طولانی شدن درد سینه بیشتر از 20 دقیقه

--عدم بهبود درد سینه با استراحت یا مصرف داروهای ضد درد سینه از قبیل زیر زبانی

به غیر از احساس سنگینی و درد بر روی قفسه سینه ، علایم دیگری هم همراه با آنژین صدری می توانند وجود داشته باشند ، مانند:

--تنگی نفس و احساس خفگی

--تهوع

--عرق سرد

--سرگیجه و خستگی

--و گاها احساس سبکی سر

در برخی از بیماران به ویژه در افراد مسن ، بیماران دیابتی و افراد با سابقه فشارخون بالا و هم چنین در خانمها ، درد سینه بسیار خفیف بوده یا اصلا ایجاد نمی شود و به جای آن این علایم جانبی به عنوان علامت اصلی خود را نشان می دهند.

علل آنژین ناپایدار 

رشد سریع پلاک چربی خون داخل عروق کرونر:

در برخی از افراد دیابتی که قند خون آنها کنترل نیست ، پلاک چربی خون جدار رگ می تواند در مدت زمان کوتاهی رشد کند و علایم ناپایدار ایجاد نماید. این حالت در بیمارانی که التهاب یا عفونت حادی در بدنشان دارند هم می تواند ایجاد شود. در این بیماران پلاک های چربی خون داخل رگ قلب که بسیار آهسته و در طول مدت چند سال رشد می کنند ، به سرعت و در عرض چند هفته تا ماه افزایش سایز پیدا می کنند.

پاره شدن پلاک چربی:

در برخی موارد پلاک پایدار و پر از چربی خون ، ناگهان پاره می شود و محتوی خود را که شامل چربی و بافت سلولی است به فضای داخل رگ قلب می ریزد. خون موجود در داخل عروق کرونر به محض برخورد با پلاک چربی پاره شده ، لخته می شود و لخته خون ایجاد شده قادر است رگ قلب را به صورت ناگهانی مسدود نماید. عللی که باعث پاره شدن پلاک چربی خون می شوند عبارتند از: مصرف سیگار ، فعالیت بدنی بسیار شدید ، استرسهای روحی شدید مانند عصبانیت و خشم ، عدم کنترل دیابت و فشارخون.

ترومبوز و لخته بستن خون داخل رگ قلب:

خون برخی از افراد به دلایل مختلفی استعداد زیادی برای تشکیل لخته خون و ایجاد ترومبوز دارد. در این افراد خون داخل رگهای قلب یا سایر رگ های بدن خودبخود لخته شده و مانع جریان خون داخل رگ می شود. اگر این اتفاق داخل عروق قلبی روی دهد ، انسداد رگ قلبی موجب آنژین ناپایدار و حتی سکته قلبی خواهد شد.

اسپاسم رگ قلب:

در برخی از افراد رگ قلب سالم آنها به یکباره دچار اسپاسم شده و سطح مقطع رگ قلب آنها بسته می شود. این بیماری که به آن "آنژین پرینزمتال" هم گفته می شود به صورت ناگهانی ایجاد می شود و علایم آن بعد از چند دقیقه . با برطرف شدن اسپاسم کرونر از بین خواهد رفت. مصرف سیگار ، مصرف کوکایین و داروهای محرک و برخی از داروها می توانند در رگهای قلب اسپاسم ایجاد نمایند.

تشخیص آنژین ناپایدار

آنژین ناپایدار یکی از سه بیماری است که با هم به "سندرم حاد کرونر" معروف هستند. دو بیماری دیگر عبارتند از سکته ناقص قلبی (Non-STEMI) و سکته کامل قلبی(STEMI). در حقیقت این سه بیماری علت زمینه ای یکسانی دارند و علایم بالینی آنها هم شبیه به یکدیگر است. تفاوت این سه بیماری در میزان لخته خون داخل عروق کرونری و شدت انسداد رگ قلب است.

1- اگر میزان لخته خون زیاد باشد به طوری که تمام رگ قلب را مسدود نماید ، جریان خون کرونر به صورت کامل قطع شده و آسیب شدید عضله قلب ایجاد می شود که به آن سکته کامل قلب یا STEMI گفته می شود.

2- اگر لخته خون به صورت نسبی باشد و رگ قلب به صورت کامل مسدود نشود ، معمولا فقط قسمت کوچکی از عضله قلبی آسیب می بیند و سکته ناقص قلبی Non-STEMI  ایجاد می گردد.

3- اگر لخته خون داخل رگ کوچک باشد یا به سرعت برطرف شده و عضله قلب آسیب نبیند ، آنژین ناپایدار به وجود می آید.

راه تشخیص این سه بیماری از یکدیگر انجام نوار قلب و اندازه گیری آنزیمهای ناشی از آسیب عضله قلبی است.

1- اگر در نوار قلب بیمار بالا رفتن قطعه ST دیده شود و آنزیمهای قلبی هم بالا رفته باشند ، تشخیص بیماری سکته کامل قلبی است.

2- اگر نوار قلب بالا رفتن قطعه ST را نشان ندهد ولی آنزیم قلب که نشان دهنده صدمه به عضله قلب است افزایش پیدا نماید ، بیماری سکته ناقص قلبی ایجاد شده است.

3- اگر هم نوار قلب بالا رفتن قطعه ST را نشان ندهد و هم آزمایش آنزیم قلب سالم باشد ، آنژین ناپایدار ایجاد شده است.

در برخی از بیماران برای دیدن تغییرات نوار قلب لازم است چندین نوبت نوار قلب به فواصل هر یک ربع تا نیم ساعت انجام شود. هم چنین برای نشان دادن بالا رفتن آنزیمهای قلبی لازم است در دو یا سه نوبت آزمایش خون انجام شود.

درمان آنژین ناپایدار

بیمار مبتلا به آنژین ناپایدار لازم است در بیمارستان بستری گردد.

برای درمان آنژین ناپایدار مصرف برخی از داروها در تمام بیماران ضروری است مانند:

قرص آسپیرین

قرص کلوپیدوگرل مانند پلاویکس یا داروی مشابه آن

داروهای ضد چربی خون از خانواده استاتین ها از قبیل آترواستاتین یا رزواستاتین

داروهای ضد آنژین مانند داروهای خانواده بلوک کننده گیرنده بتا ، گیرنده کلسیم و داروهای خانواده نیتروگلیسرین.

داروهای ضد انعقاد خون از قبیل هپارین یا انوکساپارین.

در بیمارانی که خطر کمی برای پیدایش حوادث حاد بعدی دارند و خطر سکته قلبی در آنها کم است و علایم آنژین ناپایدار آنها با درمان دارویی از بین می رود ، توصیه به ادامه درمان دارویی می شود و این بیماران لازم است به صورت دوره ای تحت نظر باشند.

ولی در بیمارانی که از نظر تبدیل شدن بیماری آنها به سکته قلبی خطر زیادی وجود دارد یا این بیماران علایم شروع درمان دارویی همچنان علامتدار هستند ، لازم است آنژیوگرافی عروق کرونر صورت گیرد.

همچنین بیماران آنژین ناپایدار با سابقه دیابت قندی ، نارسایی کلیه ، نارسایی و ضعف قلب ، سابقه جراحی قلب باز و سابقه تعبیه استنت قلبی لازم است در ادامه درمان آنژیوگرافی شوند.

بعد از انجام آنژیوگرافی قلب و براساس شدت و میزان انسداد عروق قلبی در مورد نحوه درمان آنها با استفاده از استنت و بالون یا با عمل جراحی قلب باز تصمیم گیری می شود.