ترومبوز و لخته شدن خون در رگهای بدن یکی از بیماریهای مهم و تهدید کننده است. تشخیص سریع این بیماری اهمیّت بسیار بالایی دارد و درمان بیماری لازم است بلافاصله و حتّی در مواردی که شکّ بالینی بالایی وجود دارد، قبل از انجام تستهای تشخیصی صورت بگیرد. دی دایمر یکی از آزمایش های مهمّ و در عین حال سریع در تشخیص ترومبوز و لخته خون در بدن است.
دی دایمر یک تست مهمّ و کارامد غربالگری ترومبوز است. به این صورت که با اندازه گیری این فاکتور در خون و منفی شدن این تست، می توان با قدرت تشخیصی بالایی وجود لخته خون و ترومبوز را کنار گذاشت و به فکر بیماریهای دیگر بود.
دی دایمر یک تست با حساسیت تشخیصی بالا است و موارد منفی کاذب آن بسیار اندک است به همین دلیل می توان با قطعیت بالایی بر روی پاسخ های منفی تست اعتماد کرد و ترومبوز را در هر قسمت از بدن رد نمود ولی در مورد تفسیر پاسخ های مثبت تست باید با احتیاط بیشتری عمل نمود.
دی دایمر چیست؟
برای تولید لخته خون در بدن، فاکتورهای انعقادی به ترتیب فعال می شوند. این فاکتورها که ۱۳ عدد هستند، طی یک روند پیچیده شیمیایی تغییر شکل داده و بصورت زنجیره‌ای فعال می شوند تا در نهایت رشته‌های محلول در خون فیبرینوژن را تجزیه کرده و آن را به رشته‌های جامد و محکم فیبرین تبدیل نمایند. فیبرین محصول نهایی ترومبوز است که می تواند مانند تور داخل رگها را بگیرد و سلولهای خونی را در محل ترومبوز جمع کند.
با تشکیل فیبرین و ترومبوز در هر جایی از بدن که باشد، عوامل دفاعی بدن شروع به فعالیّت می کنند تا رشته‌های فیبرین را از بین ببرند. یکی از قویترین عوامل دفاعی و حل کننده ترومبوز، t-PA است که بصورت طبیعی در جدار داخلی عروق بدن یافت می شود. این فاکتور با فعال کردن پلاسمین خون، می تواند رشته‌های فیبرین را مانند قیچی بریده و آن را ازبین ببرد. دی دایمر پروتئین حاصل از تکه تکه شدن و از بین رفتن فیبرین یا لخته خون است. به همین دلیل است که تشخیص دی دایمر در خون، به معنی وجود لخته خون یا ترومبوز در قسمتی از بدن است.
منفی شدن تست دی دایمر به چه معنی است؟
تست منفی به احتمال زیاد می تواند وجود ترومبوز را رد نماید. این تست موارد مثبت کاذب زیادی دارد ولی موارد منفی کاذب آن کمتر است. به همین دلیل تست دی دایمر رد کننده ترومبوز بسیار خوبی است.
آیا تست مثبت، به معنی ترومبوز قطعی است؟
پاسخ مثبت این تست را باید با توجّه به علایم بالینی بیمار تفسیر نمود. در افرادی که علایم بالینی ترومبوز در آنها زیاد است، مثبت شدن تست به معنی احتمال بالای تشخیص و شروع درمان است ولی در افرادی که شک بالینی کمی دارند لازم است از تست های دیگر مانند سونوگرافی و سی تی اسکن کمک گرفت.
تست دی دایمر در موارد زیر هم مثبت می شود و باید به این موارد در تفسیر تست دقت کرد:
- در دوره بعد از عمل جراحی
- در دوره حاملگی، زایمان و پس از آن
- در ضربات و تروما به بدن
- در افراد مسن
- در سکته قلبی و مغزی
عدد نرمال دی دایمر چند است؟
این عدد بسته به سن و شرایط بالینی متفاوت است ولی بصورت کلی عدد کمتر از ۵۰۰ نانوگرم در لیتر، طبیعی محسوب میشود و اعداد بالاتر از آن مثبت هستند. عدد دی دایمر با شدّت و وسعت بیماری ارتباط دارد و هرچه عدد بالاتر باشد، احتمال بیماری بزرگتر و با عوارض بیشتر، بالاتر خواهد بود. عددهای بالای ۲۰۰۰ نانوگرم در لیتر با آمبولی ریه و ترومبوزهای وسیعتر همراه هستند و اعداد بالای ۴۰۰۰ نانوگرم در لیتر، پیش‌آگهی بالینی خوبی ندارند.
روش انجام تست دی دایمر
این تست با مقدار کمی از خون قابل انجام است. معمولاً دو سی سی خون از ورید جلوی بازو گرفته شده و بعد از هپارینه شدن - برای جلوگیری از لخته شدن - داخل دستگاه قرار می گیرد. جواب تست معمولاً بعد از ۴ تا ۸ دقیقه آماده می شود.
دیدگاه خود را بنویسید