هولتر فشار خون چیست؟

فشارخون بالا یکی از بیماری های شایع و مهمّ است که در صورت عدم تشخیص و عدم درمان مناسب می تواند خطرات بسیار مهمّ و غیر قابل جبرانی داشته باشد لذا همواره تأکید بر تشخیص زودتر و درمان مناسب این بیماری است. ولی باید توجّه داشت که در روند بررسی و تشخیص فشارخون بالا، دچار "اشتباه" در تشخیص نشویم. کسی که بیماری فشارخون بالا برای وی تشخیص داده می شود، لازم است تقریباً تا پایان عمر تحت مراقبت و پایش دایمی از نظر فشارخون بالا باشد و به احتمال زیاد لازم است داروهای فشارخون بالا مصرف نماید. لذا تشخیص اشتباه بیماری در یک فرد می تواند استرس و هزینه های زیادی به وی تحمیل نماید.

اعداد فشارخون یک نفر تحت تأثیر عوامل متعدّدی است. به این صورت که با انجام کارها و فعّالیّت های مختلف در 24 ساعت، احتمال دارد که اعداد فشارخون بالا بروند یا پایین بیایند و فشارخون یک فرد از ساعتی به ساعت دیگر می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال با انجام حرکات بدنی مانند فعّالیّت های روزانه و ورزش، فشارخون تمایل به افزایش دارد، یا با نوشیدن مایعات و داشتن استرس های عصبی و روحی فشارخون به صورت موقّت بالا می رود. برعکس با استراحت و به ویژه خواب، یا بعد از خوردن غذای سنگین یا در شرایط دیگری احتمال دارد فشارخون کاهش پیدا کند.

برای اندازه گیری فشارخون اگر در یک نوبت مدنظر است، باید شرایط لازم جهت اندازه گیری درست فشارخون را رعایت کنید. حتّی بعد از رعایت این شرایط هم به دو دلیل این عدد نمی تواند نشان دهنده فشارخون درست شما باشد:

1- فشارخون یک بیماری مزمن است و عوارض فشارخون بعد از سالها زندگی با فشارخون بالا ایجاد می شود. اگر یک نفر بر فرض مثال بتواند شرایط گفته شده برای اندازه گیری فشارخون را برای نیم ساعت رعایت کند ، طبیعتا هیچ فردی وجود ندارد که در 24 ساعت شبانه روز بتواند در همان شرایط باقی بماند. انسانها لازم است در طول شبانه روز راه بروند ، فعالیت بدنی داشته باشند ، ورزش کنند ، غذا بخورند و استرس های مختلفی را تحمل نمایند و بالطبع در همه این حالت ها اعداد فشارخون با میزان اندازه گیری شده در شرایط استراحت متفاوت خواهد بود. لذا فشارخون واقعی یک فرد باید نماینده تمام ساعات فعالیت وی در 24 ساعت باشد نه فشارخون اندازه گیری شده در یک لحظه.

2-حتّی با رعایت تمام شرایط استاندارد اندازه گیری فشارخون، بازهم در شرایطی خاصّ عدد فشارخون درست نیست. از آنجا که اکثر تشخیص های فشارخون در مطب ها و کلینیک ها گذاشته می شود، حضور بیمار در مطب و مواجهه با کادر درمان می تواند به صورت کاذب فشارخون نرمال را بالا نشان دهد. این پدیده به نام "پدیده روپوش سفید" (White coat effect) معروف است.

لذا به نظر می رسد بهترین راه برای هم تشخیص فشارخون بالا و هم پیگیری بیمار و اطلّاع از پاسخ به درمانهای انجام شده، اندازه گیری فشارخون در 24 ساعت شبانه روز باشد.

دستگاه هولتر طولانی مدت فشارخون، یک فشارسنج اتوماتیک است که به بازوی فرد بسته می شود. سپس فرد در طول روز به کارهای عادی و زندگی روتین خود می پردازد. قسمت الکترونیکی دستگاه که به اندازه یک گوشی تلفن همراه است و به کمر یا پهلوی فرد متصل می شود، طوری تنظیم شده است که در طول 24 یا 48 ساعتی که دستگاه به فرد متصل است، به توالی مثلا هر 15 تا 30 دقیقه یک بار فشارخون را اندازه گیری نماید. این اعداد توسط حافظه دستگاه نگهداری شده و بعد از باز کردن، توسط نرم افزار مربوطه آنالیز و به وسیله پزشک تفسیر می شود.

چه زمانی لازم است از هولتر فشار خون استفاده کنیم؟

زمانی که در اندازه گیری عادّی، فشارخون بالا داریم.

اگر سابقه خانوادگی برای فشارخون بالا دارید.

بدون داشتن سابقه فشارخون بالا، اگر پزشک در معاینه و بررسی شما متوجّه عوارض فشارخون بالا شود.

اگر با تشخیص فشارخون بالا تحت درمان هستید ولی مکرّراً دچار افزایش فشارخون می شوید.

اگر در زمانی که برای فشارخون بالا تحت درمان هستید و دچار علایم افت فشارخون می شوید.

 

قبل از تست...

اگر برای تشخیص فشارخون بالا تست انجام میدهید ، لازم است از یک یا دو روز قبل داروهایی که می توانند بر روی فشارخون تغییر ایجاد کنند را مصرف نکنید. داروهایی که کافئین دارند مانند داروهای کاهش وزن یا داروهای ضد درد ، داروهای بتا بلوکر مانند پروپرانولول و متورال ، داروهای بلوک کننده کلسیم مانند وراپامیل یا دیلتیازم. به دلیل تنوع و لیست بلند این داروها ، حتما داروهای مصرفی خود را به پزشک معالج اطلاع دهید تا در مورد قطع یا ادامه آنها نظر دهند.

روزی را برای بستن هولتر انتخاب کنید که مطمئن باشید در آن روز مسافرت ، فعالیت بدنی یا استرس روحی غیر عادی نخواهید داشت. در زمان بستن هولتر لازم است زندگی و فعالیت های عادی روزانه خود را داشته باشید.

از 24 ساعت قبل از تست از مصرف غذاها و نوشیدنی های خاصی که به صورت روتین از آنها استفاده نمی کنید ، پرهیز نمایید.

اگر سیگار می کشید ، روزانه به صورت منظم از چای ، قهوه الکل و نوشیدنی های محرکی که ممکن است روی فشارخون اثر کند ، استفاده می کنید ، بهتر است در طول استفاده از هولتر فشارخون به همان میزان روزهای قبل استفاده نمایید. ولی اگر از این موارد به صورت روتین استفاده نمی کنید ، لازم است از 24 ساعت قبل از بستن هولتر از این موارد پرهیز نمایید.

 

حین تست ...

اگرچه بازوبند دستگاه فشارخون و خود دستگاه هولتر ، در طول مدت زمانی که هستند محدودیت ، ایجاد کنند ولی معمولا اجازه فعالیت های عادی را به شخص می دهند. لذا توصیه می شود در طول زمانی که هولتر به شما متصل شده است ، سعی کنید فعالیت هایی که در زندگی عادی دارید را انجام دهید.

بهتر است از انجام ورزش ، فعالیت بدنی شدید ، خوردن غذای سنگین و تجربیات جدید غذایی و نوشیدنی اجتناب نمایید.

معمولا تنظیم دستگاه طوری است که در طول روز هر 15 دقیقه و در طول شب هر 30 دقیقه یک بار فشارخون را اندازه گیری نماید. اگرچه احتمال دارد پر و خالی شدن کیسه دستگاه در ساعات شب اذیت کننده باشد ولی سعی کنید به  میزان سایر روزها و با همان نظم خواب داشته باشید.

اگر در طول مدت انجام هولتر ، باطری دستگاه تمام شد ، حتما آن را عوض نمایید. در صورتی که هولتر ایرادی جدی داشت و فشارخون را اندازه گیری نکرد حتما به کلینیک اطلاع دهید. اگر میزان دفعات اندازه گیری فشارخون در روز و شب از یک میزان کمتر باشد ، تست قابل تفسیر نبوده و باید تکرار شود.

 

تفسیر تست

بعد از مدت مورد نظر برای هولتر که اکثرا 24 ساعت و گاها 48 ساعت است ، موارد اندازه گیری شده توسط دستگاه در سه قسمت ، آنالیز و میانگین آنها مورد استفاده قرار می گیرد. اعداد مد نظر برای تشخیص فشارخون بالا در هر قسمت متفاوت بوده و برای اثبات فشارخون احتیاج به بررسی سایر عوامل و نظر پزشک معالج است.

میانگین فشارخون در طول ساعات بیداری: اگر فشار سیستولی بیشتر از 140 میلی متر جیوه یا فشار دیاستولی بیشتر از 90 میلی متر جیوه باشد.

میانگین فشارخون در ساعات خواب: اگر فشار سیستولی بیشتر از 125 میلی متر جیوه یا فشارخون دیاستولی بیشتر از 75 میلی متر جیوه باشد.

و میانگین کل موارد اندازه گیری شده در 24 ساعت: که اگر فشار سیستولی بیشتر از 135 میلی متر جیوه یا فشارخون دیاستولی بیشتر از 85 میلی متر جیوه باشد.

در حال حاضر اندازه گیری فشارخون با دستگاه هولتر 24 ساعته در کنار اندازه گیری فشارخون در منزل ، نسبت به تشخیص فشارخون بالا در مطب و کلینیک ارزش تشخیصی و دقت بیشتری دارند.

 

دکتر امیرفرهنگی

کلینیک قلب من