هولتر فشار خون عبارت است از اندازه گیری فشار خون به مدّت 24 تا 48 ساعت که بوسیله دستگاه دیجیتال پرتابل فشار خون انجام می گردد. در این تست فشارسنج بازویی - با اندازه متناسب با بازوی شما - در کلینیک بسته شده و در طول مدّت تست فشار خون شما بوسیله یک دستگاه دیجیتال کوچک - تقریباً به اندازه دستگاه تلفن همراه - اندازه گیری و ثبت خواهد شد.
بعد از بستن دستگاه هولتر فشار خون به بازو، شما می توانید کلینیک را ترک کرده و بصورت عادی به زندگی روزانه و کارهای خود ادامه بدهید. برحسب تنظیمات انجام شده دستگاه هولتر در فواصل مشخص به عنوان مثال هر 15 دقیقه، هر نیم ساعت و در مواردی هر یکساعت کار کرده و کیسه باد دستگاه را پر و خالی خواهد کرد. در این فاصله دستگاه قادر است فشار خون لحظه ای شما را در هر زمانی از شبانروز، در حالت بیداری یا در خواب اندازه گیری و ثبت نماید.
بعد از سپری شدن دوره لازم برای هولتر فشار خون، دستگاه خاموش شده و از بازوی شما جدا خواهد شد. آنالیز اطلاعات ثبت شده در دستگاه با استفاده از نرم افزارهای مخصوص در کلینیک انجام شده و میانگین فشار خون در سه زمان گزارش خواهد شد:
- میانگین فشار خون در ساعات بیداری
- میانگین فشار خون در ساعات خواب
- و میانگین 24 ساعته یا 48 ساعته فشار خون
با بررسی این اعداد و مقایسه آنها با اعداد استاندارد سن و جنس شما است که پزشک می تواند با دقّت بالا متوجّه بیماری فشار خون شما شده و برای پیشگیری از آسیب ها و عوارض بعدی روش های درمانی مناسب را پیشنهاد نماید.
هولتر فشار خون چرا انجام می شود؟
فشار خون یک بیماری مزمن است و مهمّ ترین عوارض فشار خون هم در افرادی ظاهر می شوند که در اغلب ساعات شبانروز و بویژه در ساعات شب فشار خون بالا دارند. این افراد در ساعات خواب و در زمانی که باید فشار خون به صورت طبیعی کاهش یابد، دچار افزایش خون می شوند و این موضوع می تواند عوارض مهمّ و جدّی در آینده داشته باشد. با توجّه به اینکه اندازه گیری فشار خون در مطب و کلینیک یا حتّی توسط خود فرد یک یا دو بار در روز و بصورت مقطعی انجام می شود، این عدد نمی تواند مقیاس درستی از اندازه واقعی فشار خون در طول ساعات شبانروز و بویژه در ساعتهای استراحت و خواب بیمار باشد. به همین دلیل است که برای تشخیص دقیق فشار خون و همچنین پیگیری دقیق بیماران با فشار خون لازم است از هولتر فشار خون استفاده شود.
فشار خون بالای کاذب
این حالت زمانی بروز می کند که شخص دچار فشار خون نیست ولی در مراجعه به پزشک یا در مطب پزشکی به صورت گذرا و موقّت دچار افزایش خون می شود. این حالت که به سندروم "روپوش سفید" - White coat Syndrome - هم معروف است می تواند موجب تشخیص بیش از حدّ و نادرست فشار خون در شخص شود. در مواقعی که پزشک به این سندروم مشکوک باشد، بهترین اقدام استفاده از روش اندازه گیری فشار خون در منزل یا بستن هولتر فشار خون 24 ساعته است. در بررسی میانگین فشار خون شبانه روزی می توان اثرات این سندروم را از بین برد.
فشار خون پایین کاذب
مواردی وجود دارند که علایم بالینی، نوار قلب و سایر یافته های قلبی فرد نشان دهنده بیماری فشارخون بالا هستند ولی در اندازه گیری فشار خون در منزل یا در کلینیک، اعداد فشار خون در محدوده نرمال قرار دارند. به این حالت اصطلاحاً فشار خون بالای مخفی یا " ماسکه " اطلاق می شود.
مصرف دارو قبل از اندازه گیری فشارخون، نرمی و انعطاف بیش از حد جدار رگها به ویژه در افراد جوان و خرابی دستگاه فشار خون می توانند از علل ایجاد این حالت باشند. در این مورد هم حتماً لازم است فشار خون بالا با استفاده از هولتر فشار خون بررسی شود.
تغییر در فشار خون
افرادی که فشار خون بالا دارند تحت درمان دارویی هستند، امکان دارد در مواردی دچار حملات افت فشار خون یا برعکس افزایش بیش از حد فشار خون بشوند. تغییر در رژیم غذایی، تغییر در میزان فعالیت بدنی و ورزش، تغییر دوز دارو یا استفاده از موادّ غذایی خاص و استرس های روزانه می توانند باعث این تغییرات بشوند.
در این شرایط لازم است تغییراتی در روند درمان فشار خون به صورت کاهش، افزایش یا تغییر دوز دارو صورت بگیرد. بهترین راهنما و ملاک در اینگونه موارد استفاده از هولتر فشار خون است.
آیا استفاده از هولتر می تواند به درمان بهتر فشار خون کمک کند؟
پاسخ این پرسش، بله است. مطالعات علمی متعدّدی نشان داده اند که استفاده از هولتر فشار خون در درمان فشار خون بالا، در نیمی از افراد به بهبود بیشتر فشار خون و کاهش عوارض طولانی مدّت فشار خون منجر شده است.
در افراد فشار خونی با استفاده از هولتر می توان تشخیص داد که چه افرادی با مصرف یکبار در روز از داروی فشار خون، به شرایط نرمال می رسند و چه افرادی احتیاج به دو و شاید سه بار مصرف دارو در شبانروز دارند. همچنین تغییرات فشار خون در ساعات خواب و استراحت و همچنین میزان افزایش فشار خون با فعّالیّت های روزانه در هولتر فشار مشخّص می شود که می تواند تغییر مهمّی در درمان آن ایجاد نماید.
چه مراقبت هایی در زمان هولتر فشار خون لازم است؟
این مراقبت ها در زمان بستن هولتر در کلینیک به شما ارایه خواهند شد. لازم است شما در زمانی که دستگاه هولتر فشار خون به شما نتصل است، به زندگی و فعالیت های عادی روزانه خود بپردازید و تغییر مهمّی مانند استراحت یا فعالیت بدنی بیش از حدّ نداشته باشید. این کار باعث می شود تا اعداد فشار خون تا حدّ ممکن به اعداد زندگی عادی شما نزدیکتر باشد.
ورزش و کار سنگین انجام ندهید، برای اینکه اینکار می تواند بصورت طبیعی باعث افزایش فشار خون شما شود و بیماری محسوب نمی شود.
در زمان باد شدن دستگاه لازم است بازوی خود را صاف نگه دارید و کارکردن یا تلاش خود را برای دو دقیقه متوقف نمایید.
همچنین لازم است شما ساعات خواب و بیداری، هرگونه احساس ناخوشایند بدنی و ساعت مصرف داروها را در برگه ای ثبت نمایید.
سطر آخر
از آنجا که بالا بودن اعداد فشار خون در طول شبانروز مهم هستند، بنظر میرسد انجام هولتر فشار خون یک اقدام مهمّ در زمان تشخیص، در طول ادامه درمان و همچنین در زمانی باشد که لازم است داروهای فشار خون را کم کرده یا قطع نمایید. البتّه مطالعات متعدّدی هستند که نشان داده اند اندازه گیری فشار خون در منزل اگر با شرایط مناسب و درست صورت گرفته باشد هم می تواند به منترل بهتر فشار خون کمک نماید ولی با اینحال با توجّه به 24 ساعته بودن سنجش فشار خون در این روش می توان از هولتر فشار خون به عنوان بهترین کمک به بیماران و البته پزشکان نام برد.
دکتر امیرفرهنگی متخصص قلب و عروق
دیدگاه خود را بنویسید