با توجه به میزان بالای مصرف الکل و مشروبات الکلی ، در طول سالهای گذشته رابطه مصرف الکل با بیماریهای قلبی و همچنین سایر بیماریها مکرراً مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. اگرچه هنوز رابطه بیماریزایی و اثرات مصرف کم الکل در مورد سلامت قلب و عروق مورد بحث و مناقشه است و اثرات هم مثبت و هم منفی از آن دیده شده است ولی در تقریباً تمام مطالعات ، مصرف زیاده از حد الکل با افزایش ضربانات نامنظم قلبی و افزایش احتمال فیبریلاسیون دهلیزی و سکته های مغزی همراه بوده است.
در یک بررسی علمی وسیع که شامل نتایج 14 مطالعه علمی است رابطه مابین مصرف الکل با ایجاد آریتمی قلبی و به ویژه "فیبریلاسیون دهلیزی" پیگیری شده است که در ادامه به یافته های آن می پردازیم.
فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟
فیبریلاسیون دهلیزی "AF" شایعترین آریتمی خطرناک قلبی است که برآورد می شود نزدیک به 800 هزار تا یک میلیون نفر در ایران به آن مبتلا باشند. این آریتمی در افراد مسن به ویژه افراد بالای 60 سال و در افراد با فشار خون بالا شایعتر است.
در این آریتمی انقباض دو حفره بالایی قلب که " دهلیز " نام دارند از حالت منظم و طبیعی خارج شده و این حفرات به جای انقباض منظم ، دچار حرکات " لرزشی نامنظم " می شوند و به همین دلیل نمی توانند خون دریافتی از بدن را به صورت مناسب به حفرات بعد از خود یا همان " بطن راست و چپ " قلب تخلیه کنند. به همین دلیل این بیماران دچار حملات تپش قلب و احساس نامنظمی قلب خواهند شد.
مهم ترین خطری که بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی را تهدید می کند ، عدم تخلیه خون موجود در دهلیزهای قلبی است که باعث می شود خون قلب در حفرات دهلیز باقی بماند و موجب تشکیل " لخته های خون " داخل دهلیزها گردد. این لخته های خون می توانند با گردش خون به حرکت درآمده و وارد جریان خون شوند. وارد شدن این لخته ها به مغز می تواند جریان خون مغز را مسدود کرده و موجب بروز " سکته مغزی " شوند. برآورد می شود 15 تا 20 درصد از سکته های مغزی در اثر فیبریلاسیون دهلیزی و لخته های خون ناشی از آن ایجاد می گردند.
البتّه این لخته های خون می توانند به سایر اعضای بدن مانند روده ها ، کلیه ها ، عروق دست و پا و چشم هم وارد شوند و موجب بروز " سکته " در این اعضای مهم و حساس شوند.
آیا فیبریلاسیون دهلیزی کشنده است؟
فیبریلاسیون دهلیزی به تنهایی آریتمی کشنده محسوب نمی شود ولی اگر درمان نشود می تواند باعث پیدایش عوارضی گردد که آنها می توانند کشنده و تهدید کننده زندگی باشند. اغلب افراد با فیبریلاسیون دهلیزی دچار "تپش قلب" ، "درد قفسه سینه" ، "تنگی نفس" ، "احساس سرگیجه" ، "سنکوپ" و "نارسایی قلب" خواهند شد ولی مهمترین و خطرناک ترین عارضه فیبریلاسیون دهلیزی " سکته های مغزی " است.
افراد با فیبریلاسیون دهلیزی با احتمال 7 برابر بیشتر از افراد با ضربان قلب طبیعی دچار سکته مغزی می شوند.
سندرم قلب روز تعطیل!!!
مصرف الکل به دلایل متعددی با افزایش تپش قلب و آریتمی های قلبی همراه است. به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی با مصرف الکل افزایش پیدا می کند. مصرف الکل به ویژه اگر مقادیر زیادی از آن در زمان کوتاهی مصرف شود ، می تواند حتی در جوانان و افراد با قلب سالم هم موجب بروز فیبریلاسیون دهلیزی گردد.
به دلیل اینکه افراد عموماً در ایام تعطیلات و آخر هفته ها مقدار زیادی الکل را مصرف می کنند این سندرم به " سندرم قلبی روزهای تعطیل " معروف است. میزان آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی در روزهای تعطیلات یا در مهمانی هایی که در آن افراد مقادیر بیش از معمول الکل مصرف کنند ، افزایش قابل توجهی پیدا می کند.
این خطر به ویژه در افرادی که سابقه بیماری قلبی یا فشار خون دارند ، بیشتر از افراد سالم است و در این افراد حتّی احتمال آریتمی های خطرناک تر و حتّی ایست ناگهانی قلبی هم وجود دارد.
این خطر در مردان بیشتر است!
در یک مطالعه بزرگ در کشور دانمارک ، تعداد 22/528 مرد و 25/421 نفر زن به مدّت 6 سال از نظر پیدایش آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی به دنبال مصرف الکل ، تحت نظر قرار گرفتند. در پایان مطالعه 556 نفر دچار آریتمی شدند، 374 نفر مرد و 182 نفر زن. با توجه به اینکه 1.7 درصد از مردان دچار فیبریلاسیون شدند ، در مقابل 0.7 درصد از زنان، لذا به نظر می رسد خطر آریتمی و فیبریلاسیون دهلیزی به دنبال مصرف الکل در مردان بیشتر از زنان باشد.
در این مطالعه مردانی که مقادیر زیادی الکل مصرف کرده بودند - یعنی بیشتر از 68 گرم از الکل خالص - به نسبت افرادی که کمتر از این میزان مصرف کرده بودند با احتمال بسیار بیشتری دچار آریتمی شده بودند. این موضوع در میان خانمها هم صادق بوده است. لذا افرادی که مقادیر زیادی الکل استفاده می کنند با احتمال بیشتری در معرض خطر پیدایش فیبریلاسیون دهلیزی قرار دارند.
نتایج در مورد مصرف کم الکل چگونه است؟
اگرچه نتایج برخی از مطالعات در این مورد متناقض است ولی به نظر می رسد مصرف کم تا متوسط الکل - کمتر از 30 گرم الکل خالص - موجب افزایش آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی نخواهد شد.
اگرچه این یافته ها در مورد افراد با قلب سالم است و در افراد با بیماریهای قلبی نمی توان با قاطعیت نظر داد و لازم است این افراد بسته به نوع بیماری قلبی و شدّت آن با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
دیدگاه خود را بنویسید