سوراخ بیضی یا فورامن اووال "Foramen Ovale, FO" عبارت است از یک سوراخ در دیواره بین دو دهلیز قلب.
در قلب انسان حفرات سمت راست قلب پر از خون تیره و فاقد اکسیژنی هستند که از سمت اعضای بدن میاید. این خون ابتدا وارد دهلیز راست و سپس بطن راست شده و بعد از آن جهت تصفیه خون وارد ریه ها می شود. در ریه ها خون پس از تصفیه و دریافت اکسیژن از طریق سیاهرگ های ریه وارد دهلیز چپ، سپس بطن چپ و بعد از آن وارد جریان خون سیستمیک بدن شده و در سراسر بدن پخش می شود. نکته ای که وجود دارد این است که در قلب سالم نباید خون تیره سمت راست قلب با خون روشن سمت چپ قلب مخلوط شود. این کار به وسیله دیواره عضلانی بین دهلیزها و بطن های راست و چپ صورت می گیرد که مانع در هم آمیختن خون دو طرف قلب می شود.
در دوران جنینی ریه ها عملاً بیکار هستند و جریان هوایی در داخل آنها وجود ندارد و عمل تصفیه خون توسط "جفت" صورت می گیرد. جفت جنین باعث می شود تا خون کثیف به وسیله خون مادر تصفیه شود و بعد از آن خون روشن و پر از اکسیژن از راه بند ناف وارد جریان خون سیاهرگهای بدن می شود و به دهلیز راست قلب می رسد. به این ترتیب در دوران جنینی خون تیره مصرف شده در بدن جنین همراه با خون روشن بندناف هر دو به دهلیز راست می ریزند، در حالیکه باید خون روشن، بجای دهلیز راست، وارد دهلیز چپ می شد. برای اینکه خون روشن بندناف وارد جریان خون بطن راست نشود، سوراخی به شکل بیضی در دیواره بین دو دهلیز تشکیل می شود تا خون بند ناف از طریق آن به دهلیز چپ وارد شود.
به دنبال تولد نوزاد، و با باز شدن ریه ها و پر شدن آنها از هوای دمی، این سوراخ بیضی شکل هم بسته می شود تا ارتباطی مابین سمت راست و چپ قلب وجود نداشته باشد. در 25 درصد انسانها این سوراخ بیضی شکل به صورت ناقص بسته شده و تا حدودی باز باقی می ماند، که این بازماندن در 5 درصد موارد شدید و قابل توجه است. به این حالت باز ماندن سوراخ بیضی یا "Patent Foramen Ovale, PFO" گفته می شود.
آیا وجود PFO خطرناک است؟
تاکنون رابطه باز ماندن سوراخ بیضی PFO, با هیچ بیماری یا عارضه خاصی به اثبات نرسیده است. با اینحال مشخص شده است که میزان بروز حمله های مغزی در افرادی که PFO دارند، بیشتر از افرادی است که این عارضه را ندارند. میزان PFO در افراد عادی جامعه به 25درصد افراد میرسد، درحالیکه این درصد در افرادی که حملات گذرا یا دایمی سکته مغزی داشته اند بیشتر از 50 درصد است. به همین دلیل به احتمال زیاد وجود PFO می تواند با ایجاد سکته های گذرا(TIA) و دایمی مغزی (Stroke) رابطه داشته باشد.
دوّمین بیماری که مشخص شده با وجود PFO رابطه دارد، سردرد های میگرنی است. میگرن در افرادی که PFO دارند، بیشتر از بقیه است.
علاوه از این دو مورد احتمال دارد وجود PFO با حالت هایی از قبیل افت فشار خون در حالت ایستاده ، تنگی نفس های گذرا و سنکوپ هم رابطه داشته باشد، ولی رابطه دقیق هیچکدام از این موارد با باقی ماندن سوراخ بیضی PFO، به اثبات نرسیده است.
👈 بیشتر بدانیم: عوارضوخطرات PFO 🔗
روش های درمان PFO
انواع روشهای درمانی PFO در سالهای اخیر بارها و بارها مورد مطالعه و تحقیقات علمی قرار گرفته اند. همچنین روشهای مختلف درمانی مکرراً با یکدیگر از نظر اثربخشی بررسی شده و مورد مقایسه قرار گرفته اند. روشهای درمانی که بررسی شده اند عبارتند از:
1- مصرف داروهای ضدپلاکت مانند آسپیرین
2- مصرف داروهای ضدانعقادی مانند وارفارین
3- بستن سوراخ PFO با استفاده از اینترونشن
اثرات مثبت و قابل توجهی برای هر کدام از روشهای درمانی فوق به اثبات رسیده است. البته این درمانها تقریباً در تمام موارد برای افرادی بوده است که دچار یکی از عوارض PFO، به ویژه حملات مغزی شده اند و تاکنون مطالعه مهمی بر روی افراد بدون علامت و بدون عارضه ای که PFO دارند، انجام نشده است.
در بسیاری از تحقیقات نتایج حاصل از هر سه روش درمانی فوق در درمان بیماران با سکته مغزی و برای جلوگیری از بروز حملات مغزی بعدی با یکدیگر قابل مقایسه بوده است.
مصرف آسپیرین و داروهای ضد انعقادی مانند وارفارین می توانند به صورت قابل ملاحظه ای مانع از تکرار حملات بعدی سکته مغزی شوند، با اینحال میزان خونریزی با این داروها بیشتر از افراد گروه کنترل بوده است که از این داروها استفاده نمی کرده اند. در حال حاضر این روش به عنوان یک درمان استاندارد پذیرفته شده است و افراد با سکته مغزی یا حملات گذرای مغزی که در اکوی قلبی PFO دارند لازم است بصورت طولانی مدّت و تحت نظر پزشک خود، از داروهای ضد پلاکتی یا داروهای ضد انعقادی استفاده نمایند.
بستن سوراخ PFO با استفاده از اینترونشن و با استفاده از وسایل مسدود کننده سوراخ قلبی یکی از روشهایی است که در سالهای گذشته هم از نظر تکنیکی و هم از جنبه وسایل و تجهیزات پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است و امروزه به عنوان یک روش استاندارد درمان و بستن سوراخ PFO شناخته می شود. این روش هر چند با عوارض کوتاه مدّت بیشتری نسبت به درمانهای دارویی همراه هست ولی در طولانی مدّت عوارض مربوط به خونریزی و مصرف مداوم دارو را ندارد.
دیدگاه خود را بنویسید