بیماریهای مادرزادی قلب اگرچه شیوع زیادی ندارند و تنها در حدود ۱ تا ۲ درصد از بارداریهای موفّق را شامل می شوند ولی جزو بیماریهای مهمّ قرار می گیرند. یکی به این دلیل که، این بیماریها از همان زمان تولّد و حتّی شاید قبل از آن علامتدار می شوند و می توانند کیفیّت زندگی فرد مبتلا را برای سالها و شاید تمام عمر تحت تأثیر قرار دهند. دوّمین اهمّیت این بیماریها از نظر درگیر کردن اعضای خانواده و مشکلات مربوط به درمان و مسایل عاطفی و روانی ناشی از داشتن یک فرزند بیمار برای والدین است. به همین دلیل خانواده‌ها از همان زمان اطّلاع از بارداری نگران بیماریها و اختلالات مربوط به جنین هستند.
از سوی دیگر سلامت اعضای جنین برای رشد متعادل و تشکیل سایر اعضای بدن ضروری است. به عنوان مثال نارسایی قلب در دوران جنینی می تواند باعث اختلال در رشد و تشکیل سایر اعضای بدن گردد. از اینرو بررسی سلامت جنین و اطّلاع از بیماری یا سلامت قلب جنین از اهمّیت زیادی برخوردار است.
در حال حاضر بهترین راه برای بررسی قلب جنین و سلامت سیستم قلب و عروق، انجام اکوی قلب جنین در طول بارداری است.
اکوی قلب جنین چیست؟
اکوی جنین در اصل همان اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری از قلب با استفاده از امواج التراسوند است. در اکوی جنین همانند اکوی قلب افراد بزرگسال، با استفاده از ارسال و دریافت امواج صوتی با فرکانس بالا و تجزیه و تحلیل آنها می توان تصویر واضحی از ساختمانها و عملکرد سیستم قلب و عروق جنین به‌دست آورد.
همچنین امکان استفاده از داپلر در قلب جنین وجود دارد تا بوسیله آن بتوان از اختلاف فشار خون در حفرات مختلف قلب و جریان خون در آنها آگاه شد.
امروزه با توجّه به پیشرفت در تولید تجهیزات و نرم‌افزارهای اکوی قلب جنین می توان هم به ساختار و عملکرد نرمال سیستم قلب جنین پی برد و هم اینکه با بررسی قلب و عروق جنین، بیماریهای قلب جنین را تشخیص داد.
آیا انجام اکوی جنین برای جنین یا مادر خطرناک است؟
پاسخ خیر است. در انجام اکوی جنین از امواج صوتی و التراسوند استفاده می شود که این امواج خطری برای مادر یا جنین ایجاد نمی کنند. امکان تکرار چندباره این تست در دوران بارداری هم وجود دارد که خطری برای جنین و مادر ایجاد نخواهد کرد.
چه افرادی باید اکو جنین انجام دهند؟
اکوی جنینی در همه بارداری ها توصیه نمی شود و در بسیاری از بارداریها، لزومی به انجام اکوی جنین نیست. انجام اکوی جنین براساس شرح حال پزشکی بارداری و یافته‌های طول بارداری توصیه می شود و در افرادی توصیه می شود که احتمال بالایی برای اختلالات قلب جنین دارند. این موارد به دو گروه تقسیم می شوند:
مسایل مربوط به مادر
- سابقه ابتلا به بیماری مادرزادی قلب
- سابقه ابتلا به سرخجه
- داشتن دیابت به ویژه با تزریق انسولین
- سابقه تشنج در مادر و استفاده از داروهای ضد تشنج
- سابقه فنیل کتونوری
- سابقه افسردگی و مصرف لیتیوم
مسایل مربوط به سابقه خانوادگی
- پدر با سابقه بیماری مادرزادی قب - با خطر ابتلای ۱ در ۳۰
- بیماری مادرزادی قلب در فرزند قبلی - با خطر ۱ در ۲۰
- ابتلای دو فرزند قبلی به بیماری مادرزادی قلبی - با خطر ۱ در ۱۰
- ابتلای مادر به بیماری مادرزادی قلب - با خطر ۱ در ۵
مسایل مربوط به حاملگی
- حاملگی در سن بالای ۳۵ سال
- تست های غربالگری نشان دهنده سندروم داون یا تریزومی ۱۸
- وجود سندروم ترنر یا سایر اختلالات کروموزومی
- مشاهده هرگونه اختلال رشد در سونوگرافی حاملگی
بهترین زمان برای انجام اکوی جنین چه زمانی است؟
قلب جنین از اولین اعضایی است که در هفته سوم زندگی جنین شکل می‌گیرد و امکان تشخیص ضربان قلب از همان ماه اول بارداری وجود دارد. با اینحال هم به دلیل سایز بسیار کوچک قلب و هم اینکه تکامل کامل قلب و شکل‌گیری حفرات و ساختمانهای قلب و عروق اصلی تا انتهای ماه دوم، در این زمان انجام اکوی قلب صرفاً برای تشخیص زنده بودن جنین صورت می گیرد و برای تشخیص بیماری کمک کننده نیست.
بهترین زمان انجام اکوی جنین بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۴ بارداری است. البتّه در مواردی که لازم باشد می توان از ۱۲ تا ۱۸ هفته هم اکوی جنین را انجام داد که در اینصورت لازم است اکوی جنین در هفته های ۱۸ تا ۲۴ مجدداً تکرار شود.
دیدگاه خود را بنویسید