"میوکاردیت" (Myocarditis) یعنی التهاب عضلات قلب. التهاب عضله قلب موجب می شود تا قلب کارایی خود را به عنوان یک پمپ عضلانی از دست بدهد و دچار نارسایی قلب شود. در برخی موارد بیماری به قدری شدید و سریع است که منجر به فوت بیمار می شود. در مواردی که زنده می مانند در بعضی از بیماران نارسایی قلببا همان شدت تا پایان عمر باقی می ماند و بیمار دچار نارسایی مزمن قلب می گردد. در برخی دیگر بهبودی نسبی حاصل شده و نارسایی قلب به صورت نسبی پابرجا می ماند. تعدادی از بیماران هم هستند که بعد از التهاب اولیه ، قلب به صورت کامل کارایی خود را بازیابی می کند و به شرایط نرمال قبلی برمی گردد. این تفاوت در پاسخ به بیماری به شرایط فرد مبتلا و علل ایجاد کننده میوکاردیت مربوط می شود و شدت پاسخی که بدن به علل ایجاد کننده بیماری می دهد.
علل ایجاد کننده میوکاردیت عبارتند از:
1- علل عفونی شامل:
ویروس های متعددی مانند کوکساکی ویروس ، اکو ویروس ، انترو ویروس هایی مانند فلج اطفال (پولیو) ، هپاتیت B و C ، ویروس HIV/AIDS ، اوریون ، سرخجه ، سرخک و انفلوانزا
باکتری های متعددی مانند استرپتوکوک ها ، استافیلوکوک ها ، کلامیدیا ، سیفیلیس ، مایکوپلاسما ، تتانوس (کزاز) ، سل و گونوکوک.
برخی از انواع قارچ ها
برخی از انواع انگل ها
2- بیماری های التهابی بدن مانند:
بیماری لوپوس (SLE) ، آرتریت روماتویید (RA) ، واسکولیت های مختلف مانند بیماری وگنر ، بیماری کاوازاکی (Kawasaki) ، سارکوییدوز ، افزایش شدید ائوزینوفیل های خون و برخی از سرطان های خاص خونی.
3- اثر مواد سمی بر قلب مانند:
کوکایین ، الکل ، سرب ، جیوه ، مونواکسید کربن ، سم مار ، گزش برخی حشرات ، قرص برنج ، قرص های روان گردان و شیشه
4- اثر سمی برخی از داروها مانند:
تیازیدها و هیدروکلرتیازید ، داروهای ادرار آور ، لیتیم ، کلوزاپین ، سولفونامیدها ، تتراسایکلین ، کلوزاپین
علایم میوکاردیت چیست؟
به دلیل اینکه میوکاردیت در اغلب موارد جزیی از یک بیماری دیگر است ، در غالب موارد علایم و نشانه های بیماری زمینه ای هم وجود دارد و علایم درگیری قلبی در کنار آن علایم دیده می شوند. به عنوان مثال در شایع ترین فرم میوکاردیت که در اثر ویروس هایی مانند کوکساکی و اکو ویروس روی می دهد از چند روز قبل علایم عفونت تنفسی فوقانی به صورت گلودرد ، آبریزش بینی ، سرف و عطسه کاملا شبیه به سرماخوردگی ساده وجود دارد و بعد از درگیر شدن قلب علایم قلبی هم به آن اضافه می شود.
یا در مورد انتروویروس ها بیمار به مدت چند روز اسهال و علایم عفونت شکمی دارد و بعد از چند روز علایم درگیری قلبی و نارسایی قلب دیده می شوند.
علایم قلبی خود را به صورت علایم و نشانه های نارسایی قلبی نشان می دهد. از قبیل:
ضعف و بیحالی مفرط
تنگی نفس
احساس خفگی و کمبود هوا
ادم ریه
ادم و تورم در اندام تحتانی
افت فشارخون
و افزایش تعداد ضربان قلب
تشخیص میوکاردیت
در بسیاری از موارد تشخیص بالینی با شرح حال و اکو انجام می شود و اگر درمان خاصی برای بیماری لازم باشد شروع می گردد. ولی برای تشخیص آزمایشگاهی نیاز به نمونه برداری از عضله قلبی و بیوپسی از آن است که البته کمتر انجام می شود زیرا در اغلب موارد با درمان های رایج نارسایی قلبی و بیماری زمینه ای ایجاد کننده میوکاردیت ، بیماری بهبود پیدا می کند.
موضوعی که در برخی از موارد وجود دارد ، رسیدن به بیماری احتمالی زمینه ای در افرادی است که با علایم میوکاردیت مراجعه کرده اند. در برخی از بیماری های سیستمیک مانند لوپوس ، برخس سرطان ها و بیماری های عفونی خاص مانند سل ، میوکاردیت می تواند اولین تظاهر بیماری باشد و بقیه علایم بیماری بعدا ظاهر شود.
درمان میوکاردیت
درمان میوکاردیت دو بخش دارد ، درمان بیماری زمینه ساز و کنترل علایم نارسایی قلب.
کنترل بیماری زمینه ای و درمان بیماری عفونی سیستمیک قدم اصلی در درمان میوکاردیت است. برخی از این بیماری های زمینه ای مانند عفونت های ویروسی خودبخود و بعد از چند روز از بین خواهند رفت ولی در برخی دیگر از بیماران مانند عفونت های مهم و بیماری های سیستمیک و التهابی بدن درمان بیماری زمینه ای حتما باید انجام گردد.
نارسایی قلب ناشی از میوکاردیت بسیار مهم است. در برخی از بیماران حتی در عفونت های ویروسی که گذرا هستند ، نارسایی قلب به حدی شدید است که در مدت چند ساعت و چند روز قادر است بیمار را از پا در آورد . لذا بدون در نظر گرفتن علت میوکاردیت درمان نارسایی قلب با داروهای تزریقی و با استفاده از تجهیزات کمک تنفسی و کمک گردش خون امری بسیار حیاتی و مهم است.
بعد از درمان میوکاردیت بیماران سرنوشت های مختلفی پیدا میکنند:
در گروهی از بیماران تمام علایم نارسایی قلب از بین رفته و قلب به روال قبل از عفونت بر می گردد.
در بسیاری از بیماران ، بهبودی نسبی در عملکرد قلب ایجاد می شود ولی نارسایی قلبی به درجاتی تا پایان عمر باقی می ماند.
در بعضی از بیماران هم نارسایی قلب با همان شدت باقی می ماند و بیمار تا آخر عمر باید تحت درمان نارسایی قلب باشد.
دکتر امیرفرهنگی
کلینیک قلب من
دیدگاه خود را بنویسید