انقباض قلب توسط جريان الكتريكى خفيفى صورت مى گيرد كه توسط سلول هاى ضربان ساز قلبى توليد شده و سپس به وسيله سيستم هدايتى قلب با نظم خاصى در سراسر قلب توزيع مى شود و باعث مى شود تا قلب و بخش هاى مختلف آن به ترتيب منقبض شده و خون از قلب خارج گردد. اين جريان الكتريكى قلب به صورت سه بعدى در قلب و سپس در بافت هاى اطراف قلب منتشر مى شود ، بطوری كه با قرار دادن الكترودهاى حساس ثبت كننده بر روى پوست بدن ، مى توان به نحوه توليد و انتشار الكتريسيته در قلب و انقباض عضلات ناشى از آن پى برد. جريان الكتريكى قلب بوسيله دستگاه" الكتروكارديوگرافى" پردازش و سپس بصورت خطوط متناسبى بر روى مونيتور يا كاغذ مدرج خاصى ثبت مى شود كه به آن "نوار قلب يا الكتروكارديوگرافى" مى گويند. "Electrocardiography , ECG " .


 نوار قلب


نوار قلب در چه افرادی لازم است؟

نوار قلب نرمال، ويژگى هاى مشخص و ثابتى دارد. هرگونه تغيير در سيستم هدايتى يا آسيب به عضله قلب مى تواند موجب تغيير در نوار قلب گردد كه اين تغييرات توسط كادر پزشكى قابل تفسير است.

در بررسى افرادى كه شكايت قلبى دارند يا در معرض خطرات قلبى هستند، معمولاً نوار قلب لازم است. هم چنين در بررسى بيماران با هر يك از شكايت هاى زير نوار قلب ضرورى است:

  1. درد سينه

  2. تنگى نفس

  3. سرگيجه

  4. سنكوپ و هرگونه تغيير هوشيارى

  5. هر گونه طپش قلب يا احساس ضربان قلب.

هم چنين براى بررسى اثر برخى داروها و الكتروليت هاى بدن، عملكرد پيس ميكرها و برخى بيمارى هاى پريكارد هم نوار قلب كمك كننده است.

نحوه انجام نوار قلب

براى گرفتن نوار قلب احتياج به ناشتا بودن نيست. اگر از قبل داروى خاصى مصرف مى كنيد ، حتما جهت تفسير نوار قلب اطلاع دهيد. اگر شما از قبل بيمارى قلبى داريد كه موجب تغيير در نوار قلب شما شده است ، حتما بايد اطلاع دهيد. اگر شما از قبل نوار قلبى غير طبيعى داريد ، بهتر است نوار قلبى يا تصوير آن را هميشه همراه داشته باشيد.

نوار قلب در حالت خوابيده گرفته مى شود و لازم است جلوى قفسه سينه و مچ هر دو دست و پا ، بدون پوشش باشد ، لذا بهتر است از قبل لباس مناسب پوشيده شود. در مورد آقايان بايد موى سينه جهت چسبيدن مناسب سنسورهاى دستگاه ، فاقد مو باشد. براى نوار قلب استاندارد ، ٦ عدد سنسور بوسيله انتهاى بادكنكى و يا ژل چسبناك به سمت چپ قفسه سينه و ٤ عدد سنسور به مچ هر دو دست و پا متصل ميشود. ضرورى است ساعت ، تلفن همراه و وسايل الكترونيكى به دليل تداخل امواج ، دور از بيمار باشند. موقع گرفتن نوار قلب بايد شخص صحبت نكرده و حركتى نداشته باشد. نوار قلب بلافاصله توسط دستگاه نوار قلب پردازش شده و بصورت امواج مشخصى روى مانيتور يا نوار كاغذى مدرج ثبت مى گردد. گاها پيش مى آيد كه بدليل مناسب نبودن كيفيت نوار قلب گرفته شده ، لازم باشد نوار قلب تكرار شود.

الكتروكارديوگرام

نوار قلب طبيعى داراى استانداردهاى مشخّصى است. البتّه برخى افراد بدليل شرايط خاصّ بدنى، سنّ و سوابق خاصّ پزشكى تغييراتى در نوار قلب دارند كه مى تواند طبيعى قلمداد شود. تفسير تغييرات نوار قلب با در نظر گرفتن علايم بيمار، شرح حال و سوابق پزشكى برعهده پزشك معالج است.

گرفتن نوار قلب تقريباً فاقد عارضه خاصّى است. افراد بلافاصله بدون محدوديت خاصّى مى توانند به زندگى و كار ادامه دهند. تكرار نوار قلب - اگر از نظر پزشكى لازم بود - حتى در يك روز بدون اشكال است.

دکتر امیرفرهنگی

کلینیک قلب من